Strona:Ignacy Radliński - Apokryfy judaistyczno-chrześcijańskie.djvu/27

Dowodzi tego Nicefor (um. 828) w swej Stichometrji, wyliczając ilość jej wierszy. Miało być ich 300.
 U Hieronima (331—420), znanego tłumacza na język łaciński zabytków starożytnego piśmiennictwa hebrajskiego, w liście jego Do Pammachjusza (101) przechowała się wzmianka o Apokalipsie Eljasza. A wzmiankowany powyżej Nicefor w tejże swej Stichometrji podaje, że liczyła ona 316 wierszy. Co dowodzi, że ta apokalipsa istniała jeszcze w IX wieku.
 Euzebjusz, pierwszy historyk chrystyanizmu (267—338) w swej Historji podaje o Apokalipsie Cerynta, słynnego gnostyka (Histor. Eccles. III, 28). Teodoret, następca Euzebjusza na tym polu (387—458), tę wiadomość potwierdza (Fabul. Haeret. II, 3).
 Dekret papieża Gelazjusza I (492—496) De libris accipiendis et non recipiendis (o księgach, które powinny być przyjęte i które powinny być nie przyjęte) wygłasza następny wyrok: Objawienie, które nosi nazwę Tomasza Apostoła, apokryf; Objawienie, które nosi nazwę Stefana, apokryf; i zalicza je oba do ksiąg, które powinny być odrzucone.
 W zmiankowanej po dwakroć już Stojchometrji Nicefora znajduje się wzmianka, oprócz wymienionych powyżej, jeszcze o innych dwóch apokryfach: proroka Zefanjasza (600 w.) i Zacharjasza, ojca Jana Chrzciciela (500 w.).
 Nadto, kilku znaczniejszych pisarzy chrześcijańskich, np. Justyn Męczennik (Apol. I, 20), Klemens Aleksandryjski (Stromat. VI, 5), Laktancjusz (Div. Just. VII. 15) powołują się między innemi i na przepowiednię Histaspa co do końca ostatecznego świata. Prawdopodobnie była to też apokalipsa, przypisywana Królowi Medyjskiemu Histaspowi, jak o nim się wyraża Laktancjusz.
 Pomimo tylu zaginionych, te, które się przechowały do naszych czasów bądź w mniej więcej uszkodzonej całości, bądź też w urywkach, pozwalających o całości utworu powziąć dokładne wyobrażenie, tworzą listę dość jeszcze pokaźną.
 Na czele wszystkich należy postawić zarówno ze względów chronologicznych, jak też i znaczenia dziejowego: Księgi Sybilskie;