Strona:Ignacy Radliński - Apokryfy judaistyczno-chrześcijańskie.djvu/40

 Jednakże, porównywając co oba ci pisarze, Plutarch i Pauzanjasz, o Sybillach podali, z temi wzmiankami, które o nich znajdujemy u pisarzy wcześniejszych, zauważyć możemy większe zainteresowanie się samemi osobami. Niby ci pisarze na nowe źródło wiadomości o Sybillach sami natrafili, niby oni, spotkawszy się z nowym prądem ogólnym zainteresowania się Sybillami, sami tym prądem, a zwłaszcza ostatni, uniesieni zostali.
 Jakoż rzeczywiście, pomiędzy czasami Arystotelesa, a Plutarcha i Pauzanjasza już się poczęły rozpowszechniać po owoczesnym świecie dziejowym apokryfy judaistyczno-chrześcjańskie, pod nazwą proroctw Sybilli. One to pierwsze głosić poczęły o istnieniu Sybilli hebrajskiej, podając jej utwory. Równocześnie pisarze rzymscy dostarczali o Sybillach wiadomości jeszcze bardziej licznych i szczegółowszych, niż wzmiankowani dwaj pisarze greccy. A przytem, od czasu poznajomienia się Greków z Rzymianami i instytucjami państwowemi rzymskiemi, Grecy patrzyli na sposoby pielęgnowania przez samo państwo Ksiąg Sybilskich, rzecz mniejsza już jakiego pochodzenia, co w ich oczach podnieść tylko mogło znaczenie Sybilli i ich proroctw.
 W źródłach greckich czerpane wiadomości o Sybillach zamyka wyliczenie ich, acz zupełnie gołosłowne, podane przez Eljana, żyjącego przy końcu drugiego i na początku trzeciego wieku. Pomieścił on to wyliczenie w dziele pod tytułem ποικίλη ίστορία (Różne wiadomości — ksiąg XIV). „Wielce jest charakterystycznym ten cały ustęp, gdzie wiadomość tę czytamy. Cytuję go w całości: »Było dwóch Perjandrów, jeden filozof, drugi tyran. Miltjadesów — trzech, jeden założyciel Chersonezu, drugi — syn Kipsela, trzeci — syn Kimona. Sybille cztery: Erytrejska, Samijska, Egipska, i Sardyjska (Σαρδιανή). Niektórzy utrzymują, że jeszcze innych sześć było, więc, że razem wogóle dziesięć, wśród nich Kumejska i Judejska. Bakidów — trzech, pierwszy Eleonios, drugi — Ateński, trzeci — Arkadyjski« (Xl 1, 35). I tyle. Jak na różne wiadomości — dostatecznie.
 Jednakże i to wyliczenie suche jest ważnem. Po pierwsze, wykazuje ono stałe tendencje do zwiększenia ilości Sybilli. Po dru-