Strona:Ignacy Radliński - Apokryfy judaistyczno-chrześcijańskie.djvu/41

gie, odkrywa sposoby takiego zwiększenia, W wyliczonych niema podanej przez Pauzanjasza Herofili. Mogła ona wejść do owej grupy czterech, o których nazwach autor zamilczał. Ale również mogła wejść do grupy pierwszych czterech, noszących nazwy, i figurować jako erytrejska, ze względów na owych Erytrejczyków, którzy »ze wszystkich greków najbardziej walczą o Herofilę«, jak twierdzi Pauzanjasz; a ponieważ przebywała w Samos, o czem nie zaniedbał wspomnieć tenże Pauzanjasz, może też nosić nazwę Samoskiej. W ten sposób odbywające się zwiększanie ilości Sybilli bardziej się jeszcze uwydatni następnie.
 Od greckich przechodzimy do źródeł rzymskich.
 Ponieważ wzmiankowane pielęgnowanie Ksiąg Sybilskich przez państwowe instytucje rzymskie sięga czasów dawniejszych, niż zabytki piśmiennictwa rzymskiego, gdzie znajdujemy wiadomości o Sybillach, przeto rozpatrywanie źródeł rzymskich rozpoczniemy od przypomnienia sobie dziejów instytucji religijnej, noszącej w historji rzymskiej nazwę Duum, Decem, nakoniec Quindecim viri sacris faciundis. Instytucja ta dla państwa rzymskiego stała się tem poniekąd, czem dla państewek greckich i podległych kulturze greckiej były rozmaite wyrocznie, a głównie delficka.
 Wszelkie przepowiadania przyszłości, jak wiemy, są złączone z krytyką współczesnego porządku rzeczy i z niej wypływają. Dla Państwa przeto każdego takie wieszczenia nie mogą być obojętne. Prosty zakaz badania przyszłości i karanie wieszczących, oraz ściganie wierzących w te wieszczenia, nadają cechy męczeństwa jednym drugim. A wszak dla wzrostu i spotęgowania jakiegokolwiekbądź pomysłu ludzkiego nic nie jest bardziej pożądanym, jak przelewanie krwi ludzkiej w celu jego zatarcia. Z kałuż krwi powstają dogmata, które niby żelazne obręcze potrafią otoczyć i skuć kulę ziemską. W naszym cyklu dziejowym jedno tylko z państw starożytnych, rzymskie, zdołało przez odpowiednie instytucje wytworzyć z różnych pierwiastków ludowych naród rzymski. Instytucje więc rzym skie miały swoje dziejowe znaczenie. Jedną z takich instytucji, którą królowie przekazali rzeczypospolitej, ta zaś cezarom, i która dłużej