Strona:Ignacy Radliński - Apokryfy judaistyczno-chrześcijańskie.djvu/64

list Sybilli, jeszcze powrócę. Na tem miejscu należy się tylko zatrzymać na przytoczonych przez tego autora pisarzach, którzy, wedle niego, świadectwa o istnieniu wzmiankowanych Sybilli złożyli. Rozpatrzymy ich w podanym przez tego autora porządku. Pierwszym będzie Nikanor, historyk Aleksandra W. Dzieje piśmiennictwa greckiego takiego historyka nie znają. Eurypidesa Lamja, jak wiemy, zaginęła. Chrysippus, filozof stoicki, żył w III-cim wieku przed erą naszą, napisał był 705 rozpraw, które wszakże do nas nie doszły. Lecz czy on był autorem księgi O wróżbiarstwie, tego nie wiadomo. Zresztą ta księga nas nie doszła. Dzieła Newjusza i Pizona, którzy mieli udzielić wiadomości o Sybilli Cymmeryjskiej, zaginęły. Apollodorusa Erytrejskiego dzieje piśmiennictwa greckiego nie znają. Eratostenesa, geografa z III-go wieku przed erą naszą, prace zaginęły. Dyonizjusz Halikarnaski, który pierwszy napisał podanie o sprzedaży ksiąg Tarkwinjuszowi Pysznemu (nie Staremu), nic o tem, jak sobie przypomnieć możemy, że sprzedała je sama Sybilla Kumejska, nie wspomina. Heraklides Pontyjski, który miał świadczyć o Sybilli Hellesponckiej, żył w IV wieku przed erą naszą. Do 50 przypisują mu dzieł, które jednakże zaginęły. Kto miał świadczyć o Sybilli Frygijskiej, nasz autor pomija. O Tyburtyńskiej podanie znamy z Elegji Tybulla. Przytoczone uwagi o niej Laktancjusza stanowią doskonały komentarz do owych wierszy poety rzymskiego. Wogóle, nad czem się zatrzymali poeci, zwycięzko przekroczyli pisarze chrześcijańscy.
 Dochodzimy nakoniec do najpoważniejszego świadectwa o Sybillach. Stanowi ono zwrot dziejowy w zapatrywaniu się na znaczenie tych wieszczek; wieszczby ich wnosi do dziejów powszechnych, nadając im podstawowy charakter.
 Współczesny Laktancjuszowi i razem z nim przytaczany powyżej Euzebjusz, pierwszy historyk chrystjanizmu, piastujący wielką godność w powstającej tej religji, jako biskup cezaryjski, autor Żywota Konstantyna, za piątą Księgę swojego dzieła podaje mowę tego cesarza, wypowiedzianą Do Zgromadzenia świętych. Niektórzy