Strona:Józef Birkenmajer - Bogarodzica Dziewica.djvu/56

Ta strona została przepisana.

cyjnej: „że wyrażenie spust winam przez odmienne miejsce akcentu (– –́ –) niż spuści nam (–́ – –) psułoby układ rytmiczny wiersza“. Odpowiedzieć na to możemy że podobną rzeczą nie kłopotali się nie tylko nasi wierszopisowie średniowieczni, ale i młodsi od nich, a o rymy bardziej dbali pisarze, jak Wacław Potocki (rym: obok cię i łokcie), I. Krasicki (lesie — dziwuje się), Zabłocki, Mickiewicz (osie — stało się), Słowacki (odgłosie — świeciło się), Iłłakowiczówna (prosię — ubrało się), Lemański, Boy, Ejsmond, Tuwim. W cale niezłe towarzystwo ludzi psujących układ rytmiczny wiersza… Możnaby więc wybaczyć i autorowi Bogurodzicy. Zwłaszcza, że może był i taki czas, kiedy winam miało nacisk na sylabie ostatniej, jak ma go jeszcze w języku rosyjskim (винам). A wtedy byłby to już rym doskonały, taki sam, jak w pierwowzorze greckim: δὸς ἡμῖν ἄφεσιν, powtarzającym się w nieskończenie wielu modlitwach.
Drugi zarzut budzi więcej kłopotu. W innych zabytkach językowych poza Bogarodzicą nie spotykamy wyrazu spust w znaczeniu ‘odpuszczenia grzechów’ ‘dimissio’, ἄφεσις. Byłby to zatem unikat. Ale to samo dałoby się powiedzieć o innych jeszcze wyrazach naszej pieśni, które spotyka się tylko w niej — i nigdzie już więcej: dziela, Bożyc, poniekąd i zwolena i Bogurodzica… Więc argument okazuje się niezbyt silny — albo też obosieczny.

Jak dla tamtych unikatów, tak i dla wyrazu spust możemy znaleźć analogie w innych językach słowiańskich. A więc w języku słoweńskim spotykamy wyraz izpust, oznaczający ‘odpuszczenie’, ‘uwolnienie’, ‘ułaskawienie’, ‘wybawienie’, darowanie winy’. W języku łużyckim jest rzeczownik spušć ‘odpuszczenie’, uwolnienie’, w cerkiewnosłowiańskim испѹштениѥliberatio‘ἀπό-

48