Strona:Józef Birkenmajer - Epitafjum Bolesława Chrobrego.djvu/14

Ta strona została uwierzytelniona.
10
JÓZEF BIRKENMAJER

ogłaszając ów odpis, za każdym razem podał go — w innem brzmieniu. Czy wina w tem jego, czy Szlachtowskiego, który mu odpisu dostarczył? Trudno dziś odpowiedzieć, kiedy oryginał rękopisu Streczaki oddawna nie istnieje. Należy tylko stwierdzić rzecz jedną: że pierwsza redakcja, opublikowana: w „Gazecie lwowskiej“ z r. 1856, a następnie przedrukowana; przez Lelewela, znacznie mniej się różni od wszystkich tekstów innych (Łubieńskiego czy Zalaszowskiego, czy Patelskiego), niż ta, która została wydana w Monumenta Pol. Hist.
Już to samo, mojem zdaniem, podkopać może zaufanie do tej właśnie, ostatniej redakcji; inne wątpliwości co do niej wysunę w innych rozdziałach niniejszej pracy. Stronczyński zaatakował słusznie przedewszystkiem ową konjekturę bellum quod guerraveras, którą oznaczyłem B., a o której sam, Bielowski się wyraził: „Słowa quod guerraveras (od guerrare — wypowiadać wojnę) w rękopisie skrócone i nieco zamazane, nie bez trudności odczytałem“. Roztrząśnieniem związanych z tem wywodów filologicznych Bielowskiego zajmę się na innem miejscu, teraz tylko zauważę, że przecie Bielowski (do czego sam się przyznaje) nie miał przed oczyma rękopisu Streczaki, tylko ów odpis Szlachtowskiego: czy to ów odpis był „nieco zamazany“ — czy sam Szlachtowski takiej informacji udzielił o rękopisie? Zagadka. Tak czy owak, nie mam najmniejszego powodu do tego, by uważać tę poprawkę za lepszą od powszechnej lekcji: quoque guerras.
Ma więc rację Potkański. kiedy niezbyt dowierza tekstowi Streczaki w Monumenta Pol. Hist.
Rozbieżność w odniesieniu do większości tekstów epitafjum ujawnia tekst Sarnickiego, zresztą tylko urywkowy, a jak mówiliśmy, cytowany tylko exempli gratia — podobnie zresztą, jak to czynił dla innych celów Streczaka. Lelewelowi podoba się jego lekcja: rex pius zam. powszechnego princeps; pisze o niej: fortasse melior lectio. Ja właśnie mam co do tej lekcji wątpliwość, nietylko dlatego, że jest ona unikatem, ale i ze względów wersyfikacyjnych — może i rzeczowo historycznych.
Z uwagi na przewagę liczebną przyjąłbym następnie lekcje: V. 6. seu (nie sive); v. 8. dona sibi (nie sibi dona); v. 9.