Strona:Józef Birkenmajer - Twego dziela Krzciciela.djvu/8

go faktu, że w krzewieniu kultu ś. Jana Chrzciciela w łączności z czcią Matki Boskiej przyczyniali się głównie bazylianie. Działo się to nie kiedyindziej, ale w wieku X. Siedliskiem tego zakonu — gdy chodzi o zachodnią Europę — była Kalabrja, naówczas całkowicie grecka, głównie zaś miasto Rossano, z którego pochodziło kilku ludzi wybitnych w historji, m. in. opat i biskup Filagatos (późniejszy papież Jan XVI, który z dworzanina cesarzowej Teofano stał się przeciwnikiem polityki jej syna Ottona) i zwierzchnik wszystkich bazyljanów włoskich, święty Nilus młodszy. Człowiek ten, znakomitego rodu, a niebywale wykształcony, poparty przez grecką dynastię Teofilaktów (obsadzającą przez cały wiek X stolicę papieską i wiele stolic biskupich), założył w swem rodzinnem mieście klasztor bazyljański pod wezwaniem Matki Boskiej-Dziewicy i św. Jana Chrzciciela; gdy Kalabrję opanowali Saracenowie, przeniósł się z braćmi zakonnymi na terytorium podległe benedyktynom kasyńskim, do Valle Luce — i tam poznał się z św. Wojciechem, którego umiłował dozgonną przyjaźnią, silniejszą i gorętszą ponad wszystkie inne. Czem był św. Nilus dla św. Wojciecha (spotykali się następnie wciąż w Rzymie, na Awentynie), wie każdy, kto czytał biografje „Kanaparjusza“ i Brunona Kwerfurckiego, oraz znakomite prace Voigta, Wojciechowskiego, Zakrzewskiego, Potkańskiego i Prohaski. Ja nadmienię, że był on (o czem z dzieł Krumbachera, Krypiakewycza i innych bizantynistów wiadomo) założycielem ostatniej już greckiej szkoły hymnograficznej w średniowieczu — i że w założonym przezeń, istniejącym podziśdzień klasztorze bazyljańskim greckim (Badia Greca di S. Maria di Grottaferrata)

6