Strona:Józef Ignacy Grabowski - Uwagi nad powodami upadku majątków obywateli w Wielkiem Księstwie Poznańskiem.pdf/40

Ta strona została przepisana.

Kończąc zadanie moje, sądzę, że udowodniłem, że najgłówniejsze straty krajowe pochodzą ze skutków uregulowania stosunków włościańskich i z klęsk politycznych, przez które my prześli. To są plagi krajowe którym my nasz upadek winni. Słusznie więc bardzo pisze autor artykułu w Gońcu Nr. 255. umieszczonego, że dziwować się należy, że się jeszcze obywatele trzymają i że nie więcéj ruin nastąpiło! Dowodzi to, że nie tak źle się rządzą, jak się nie jednemu krótko widzącemu, lub niepamiętnemu klęsk krajowych zdaje. Łatwo jest ganić, innych nauczać, lecz wejrzyć téż należy w powody win, które się naganiają. Należy pewno zastanowić się nad sobą, nad losem przyszłego pokolenia? Czego nam jeszcze spodziewać się należy? Bogu to samemu wiadomo! Pracujmy, nie rozpaczajmy i zastanówmy się nad przeszłością! bierzmy z niéj naukę dalszego prowadzenia się, rozsądku, rozwagi nad postępkami naszemi, szczególnie politycznemi. Nie dajmy się durzyć lada jaką niepraktyczną teoryą, dla tego, że z Francyi lub Niemiec pochodzi; przypłaciliśmy już grubo te utopie! Oczekujmy spokojnie co Bóg nam za przyszłość gotuje, a starajmy się tymczasem o byt materyalny, bez którego wszelkie wysilenia, pomysły i plany do uskutecznienia niepodobne.