Strona:Józef Ignacy Kraszewski-Wieczory drezdeńskie.djvu/274

szego zadania obalając starą społeczność, był nie orężny bój ale ofiara, nie krew nieprzyjacioł ale poświęcona własna, nie spisek tajny ale jawne głoszenie przekonań, nie przemoc ale pokora, cierpliwość wiary głębokiej pewnej swojego zwycięztwa, a przedewszystkiem: praca nad udoskonaleniem jednostek, z których się składa społeczność. Oddawano cezarowi poganinowi dań mu należną, grosz czynszowy, ale nie oddawano przekonań, dla których męczennicy szli na stos i rusztowanie, nie porywano się do oręża, bo oręż był narzędziem pogańskiem, głoszono prawdę i cierpiano dla niej.
 Cale odrębnym był charakter rewolucyi namiętnej XVIII wieku, która dla następnych stała się normą, przykładem, doktryną i wyrodziła fałszywą teoryę opierającą się na sile pięści tak dobrze jak