Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Dziadunio.djvu/14

 Nikt nie zaprzeczy, iż od r. 1863 do 1868, w którym jesteśmy, nietylko w Polsce, ale w całej Europie idee powszedniego użytku, zasady, poglądy, uległy nadzwyczajnym zmianom. Uległa im polityka, pojęcia prawa i sprawiedliwości, poszanowaniu narodowych praw, zobowiązań międzynarodowych i t. p. Płynąc z tym prądem gorącym, częstośmy sami sobie sprawy zdać nie mogli jak się wyrobiły nowe pewniki, prawidła postępowania i jak to cośmy byli nawykli zwać świętem a nietykalnem, zmieniło się w lekceważone i podrzędne. Pod ciążeniem idei przekształciły się obyczaje, fizyognomia społeczna, elementa składowe narodu, zjawiły się postacie u nas niebywałe — inne znikły bezpowrotnie. — Sądziliśmy patrząc na tę fantasmogoryą straszną, gorączkową, z szybkością pary przerabiającą stare na nieznane a dziwne, iż niektóre przynajmniej fazy kalejdoskopu tego należało zanotować i dla pamiątki zachować. Należą one do dziejów tych wewnętrznego żywota narodu, które po upływie pewnego czasu