że Franciszkanie piérwsi wiarę tu chrześcijańską ofiarą krwi własnéj szczepić poczęli; mianowany Andrzéj Wasiłło, kapłan zakonu Franciszkanów, będący dawniéj przełożonym w Wilnie, późniéj Spowiednik Królowéj Węgierskiéj Elżbiéty matki Jadwigi, Biskup Cereteński. Królowa Jadwiga obdarzyła nowy kościoł bogatym sprzętem, i apparatami potrzebnemi. Drugi katolicki kościoł na górze Zamkowéj, pod wezwaniem S. Marcina wzniesiony, każe się domyślać, że i tam była wprzód świątynia pogańska. Ustanowione też kościoły parafjalne: w Mejszagole, Niemenczynie, Miednikach, Krewie, Bołciach, Hajnowie, Lidzie i t. d. W Nowogródku, Wilnie, Lidzie i po wielu innych miejscach na wpół tajemnie dotąd istniejące kościołki, teraz śmiało wieżyczki swe ku niebu wyzwolone, podniosły.
W Wilnie rozpocząwszy dzieło nawracania, Król ze swoim orszakiem, pisze Stryjkowski, pojechał od ziemi do ziemi, od powiatu do powiatu, kazał się schodzić ludowi prostemu na chrzest S. do głównych miast, które odwiedzał; rozdając suknie, sam tłómacząc wiarę nową, sam wykładając główne jéj prawdy, chrzcił poddanych swoich.
Jedyny opór bierny stawiły: Żmudź dzika i do bogów swych przywiązana, Ruś już po części chrztem obmyta, którą przecież nanowo wedle Bulli Papiéża nawracać polecono i starać się o jéj przyłączenie do kościoła katolickiego (co i Jagiełłowe postanowienia poświadczają): wreszcie odleglejsze powiaty, w których nawracający Hieronym z Pragi, doznawał trudności. Witold, którego poddani zagrozili mu, że się z jego posiadłości gromadnie na inne ziemie ze swemi bogi przeniosą, rozkazał rachując na przyszłość, mniéj gwałtownie nadal nawracać; owszem wedle słów Hieronyma z Pragi, miał powiedzieć — »Wolę, zeby Chrystusowi niż mnie zabrakło poddanych”. —
Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Litwa za Witolda.djvu/21
Ta strona została uwierzytelniona.
11
1387.
