Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Litwa za Witolda.djvu/268

258

1413.

z drogich przywilejów swéj ślachty, od razu w całości, przelewała je na nowych braci.
 Zaiste wielki dar na owe czasy, ale też nie bez owocu i nie bez rachuby! Nie znamy łagodniej a szybczéj dopełnionego zjednoczenia dwóch ludów, nie tylko węzły politycznemi, ale duchowém pobratymstwem, jednością obyczajów, myśli, całego żywota.
 Litwa stała się prowincją polską, z cechami tylko prowincjonalnemi; lecz czując jak ją wywyższało to wynarodowienie, nie bolała nad niém prawie lub nie długo, i to nie całym krajem. Dla czegoż tak łatwo przyszło do skutku, to zjednoczenie zadziwiające? — bo Polska stała na drodze postępu, a żaden naród w świecie, nawet kosztem tego, co mu najdroższém, nie może oprzeć się wiodącym go tą drogą.
 Witolda przecież myślą pozostało, kraj swój uczynić odrębnym i silnym samoistnie; ale z nim ta myśl umarła i w niczyjéj więcéj nie zmartwychpowstała głowie.
 Zadziwiającą jest rzeczą, że, jak Długosz wzmiankuje, Zygmunt cesarz, który podmawiał Witolda do starania się o oderwanie z Litwą, miał być doradźcą Władysława, nakłaniając go, aby Horodelskie uczynił nadanie.
 (Nadanie Króla i Witolda. Actum in Oppido Hrodle circa flumen Bug, in parlamento seu congregatione generali, die secunda mensis Octobris sub anno 1413. Litwa przyjmuje herby, i wierność swą przyrzeka. Stat. Działyński. 7 et sequ. taż data. Zgodzenie się panów polskich na nadanie ich herbów, z oryginału Radziwiłł, po raz piérwszy wydane w Codex. dipl. Poloniae Rzyszczewski. Varsov. 1847, T. I. p. 286.)
 Trzy ważne akta w Horodle na zjeździe d. 2 Października spisane zostały: piérwszym nadano herby polskie i swo-