Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Litwa za Witolda.djvu/29

19

1387.

nowych zamków, do któréj cała Litwa powołaną być może. Naówczas każdy, do pracy przy budowie lub umocnieniu starego grodu wezwany, służyć obowiązanym będzie.
 Na wyprawę gdy przyjdzie potrzeba, wedle starodawnego obyczaju, służyć powinni o koszcie własnym i nakładach. »Ilekroć zaś nieprzyjaciół i wrogów naszych z ziemi naszéj Litewskiéj uciekających gnać będzie potrzeba; do tego scigania ich, które zowią Pogonia, nie tylko Rycerze, ale wszelkiego stanu i powołania mężowie stawić się powinni, jak skoro oręż dźwignąć mogą.”
 Wszelki, któryby przyjąwszy wiarę Świętą Katolicką od niéj odstąpił lub nawrócić się nie chciał, praw tych używać nie ma.
 Obszerniéj prawie też same nadania znajdujemy powtórzone w latach następnych. Przywiléj ten i piérwszy na Biskupstwo, a raczéj duchowieństwu dany, składają środki początkowe użyte dla rychlejszego nawrócenia pogan. O połączeniu z Polską i zjednoczeniu z nią nieodwołaném, aktu osóbnego dla Litwy oznajmującego stanowcze jéj wcielenie do Korony, nie mamy. Pan wszechwładny, Jagiełło nie czuł się w obowiązku oznajmywać poddanym, o tém co z niemi postanowił.
 Dwa wymienione nadania ważne są z wielu względów dla dziejów kraju; one wskazują dowodnie, że władza W. Xiążęca w Litwie, którą Kronikarze późniejsi malują jakoby miarkowaną wpływem do Rządu Bajorasów; — była całkiem nieograniczoną.
 Od czasów Mindowsa, za Witenesa, Gedemina, Olgerda, władza ta coraz wzrastająca, wszelki udział możnych usunęła i zniszczyła. — Kunigasowie i Bajoras nie mieli jak widziemy żadnych praw i swobód, ani uczestnictwa w rządzie i radzie. Zjazdy, jeśli jakie były, ogłoszeniem raczéj