Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Litwa za Witolda.djvu/35

25

1388.

 Witold w Łucku jeszcze w połowie 1388 roku nadaje swobody pewne Żydóm Trockim, które z przywileju w XIII. wieku w Polsce im danego spisane zostały. (Czacki o praw. T. I. 93. O Żydach, 107). Jakkolwiek pomysł tego nadania sięga czasów Bolesława Pobożnego w Polsce; gdy ono zastosowane zostało do Litwy i do stanu żydów ówczesnego przypadało, nie możemy go pominąć. Zastanawiającém jest, że Witold chętniéj obcych jak Żydów i Tatarów swobodami darzył, niżeli własnych poddanych. Swoich bowiem grozą raczéj a cudzych łaską i opieką przy sobie trzymał. Niektórzy wnoszą, że chociaż przywiléj ten nie obejmuje Karaimów; ci jednak zapewne, gościnném Tatar przyjęciem zniewoleni, ze Wschodu do Litwy napływać zaczęli, za rządów Witolda.
 Przywiléj Witolda, w którym on zowie się z łaski Bożéj X. Litewskim, dziedzicem na Grodnie, Brześciu, Drohiczynie, Łucku, Włodzimierzu i t. d., obejmuje następujące swobody nadane Żydóm Trockim.
 W sprawach przeciwko żydowi, o pieniądze, rzecz ruchomą lub nieruchomą i kryminalnych, chrześcianin przeciwko żydowi, nie inaczéj jak z chrześcianinem i żydem ma świadczyć. W sprawach o zastawy, z obojéj strony zastawnikóm dana wolność wyprzysiężenia się. W zastaw wszystko im brać ma być wolno, prócz szat zakrwawionych, rzeczy kościelnych i sukni mokrych. Sąd dla żydów udzielny postanowiony, od miejskiego pospolitego mają być wolni, Starosta tylko królewski ich sądzi; w sprawach większych sam Xiąże ma rozstrzygać.
 Za rany zadane żydowi, winę przez Xięcia naznaczoną występny opłaci; rannego ma leczyć i szkodę nagrodzić.