ale są tkanką ważną dla badacza narodowego ducha. I nasze téż nie mogą nam być obojętne, gdy w nich pierwszych pojęć o świecie i ludzkości szukać zechcemy. Cóż oznacza owo pierwotne podanie o trzech braciach przybyłych od rzeki Dunaju, stojące na czele dziejów naszych, jeśli nie ideę braterstwa ludzkości całéj? Co znaczy gniazdo orle, jeśli nie ziemię, która karmi na swém łonie wszystkie zarówno stany społeczeństwa?
Wybór owych dwunastu wodzów, wojewodami zwanych, jest już przypomnieniem stanu przejścia i rządów wiernych i wybranych przez lud naczelników; a Krakus staje tu jako historyczna konieczność, rodząca z łona wielowładzwa jedyną władzę, w stanie wojny i potrzebie obrony nieuchronną.
Podanie zaraz obok Krakusa mieści swój ideał królestwa.
Krakus wybrany królem a głową narodu, opowiada jako chce być nie panem, ale towarzyszem w królestwie; mówi, że nie dla siebie, ale dla drugich władzę odzierżał i na świat się rodził. A prawo Krakusowe głosi, że idzie w pomoc słabszym przeciw możniejszym. Tych pojęć w rozbiorze podań ludu
Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Odczyty o cywilizacyi w Polsce.djvu/32
Ta strona została przepisana.
