Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Odczyty o cywilizacyi w Polsce.djvu/33

zaniedbywać się nie godzi, gdyż one głównie stanowią ich charakter.
 Zabicie smoka przez Krakusa, jak inne podania podobne i w tych samych streszczone warunkach przez inne ludy, oznacza zwycięztwo nad przemożnym żywiołem pożytym sztuką a nie siłą, umysłem a nie pięścią. A i w tém mieści się myśl wielka choć może ciemna, wyższości ducha nad moc bydlęcą.
 Wreszcie mogiła Krakusowa, pomnik po garści usypany na grobie króla Lechickiego, jest także ideą zbiorowéj siły, która góry wznosi i wieki trwać może.
 Wiekuiście jedno podanie ludzkości, dzieje smutne Kaimowe powtarzają się w bratobójstwie drugiego Krakusa przez Lecha. Jest to pamięć jakiejś walki braterskiéj, dwóch może plemion, z których jedno wytępione zostało, a drugie swe siedziby opuścić musiało, okupiwszy je krwią braterską.
 Na tém gruzowisku powstaje pierwsza Polska niewiasta, ideał w brzasku dziejowéj zorzy. Wanda piękna, rozumna, silna, bo się nawet dla miłości poddać nie chciała małżeństwu.