Mówiliśmy wyżéj o wpływie cudzoziemców za Bolesława Wstydliwego; z niemi razem, przybyszami z Niemiec, weszło i prawo niemieckie, które w swych tłomoczkach przynieśli; późniéj ze szkodą krajowych coraz bardziéj rozprzestrzenione w XIII wieku. Drugą klęską ogólnemu prawu zadaną, było rozszerzenie się przywilejów wyłącznych, duchownym i świeckim nadawanych, postanowienie sądów udzielnych, po mniejszych rozdrobionéj Polski udziałach, mnogość sądowych urzędników, którzy nad biednym ludem ciężyli. Rozmaite nazwy tych urzędników dowodzą ich coraz pomnażającéj się ilości; rosną téż nazwania opłat, przez sądy ściąganych za winy, i za sam wymiar sprawiedliwości.
Charakterem tego czasu od XIII wieku, jest we wszystkiem rozdrabianie; podział władzy, zmniejszanie rozmiarów instytucyi, stanowienie osobnych praw, wyłącznie osobom, stowarzyszeniom, stanom służących.
To musiało za sobą prowadzić i rozdział klas w narodzie, i rozbrat sił jego w różnych kierunkach.
Stany téż coraz odrębniéj występując, uprzywilejowane, oddzielając się od tych, któ-
Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Odczyty o cywilizacyi w Polsce.djvu/83
Ta strona została przepisana.
