Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Okruszyny zbiór powiastek rozpraw i obrazków T.3.djvu/125

 Dozwalając polygamji prawo Hebrejów, karało okrutnie cudzołostwo: na oboje winnych spadała kara śmierci. „Synowie cudzołożników w zniszczeniu będą, i od złego łoża nasienie będzie wygładzone.“ (Księgi Mądrości, Roz. 3, 16). Ta surowość prawa, dochodziła do niesprawiedliwości. Świadectwo pojedyńcze, które w żadnym innym razie dostatecznem nie było, wystarczało do potępienia. Przyjmowano nawet oskarżenia krewnych i niewolników. Druga żona współrywalka obwinionej, powołaną być mogła na świadectwo.
 Ale najzgubniejszą dla społeczności Hebrejów, była łatwość rozwodów. Przed Mojżeszem, nie ma przykładu repudjacji. Mojżesz pierwszy upoważnia rozwód w Deutoronomie: „Jeśli pojmie człowiek żonę, i będzie ją miał, i nie znajdzie łaski przed oczyma jego, dla jakiego plugastwa: napisze list rozwodny, i da w rękę jej, i puści ją z domu swego.“ Ze zwiększającem się zepsuciem, rozwody stały się coraz częstsze i łatwiejsze. Dwie były szkoły i dwie opinje w tym przedmiocie. Według Szammai, prawo miało stanowić o rozwodzie. Według Hillel’a, „mąż miał prawo dawać rozwód żonie, gdyby mu się z najmniejszej rzeczy nie podobała,“ „ob cibum nimio ardore coactum, ob cibos nimio sale conspersos.“ Jeden z uczniów Hillel’a, Akiba wyrzekł w ostatku, że jak skoro inna kobieta, lepiej przypadała do smaku mężowi, miał przez to prawo żonę swoję odrzucić. Była to już przesada posunięta do szału.
 W Exodzie określone są obowiązki małżonka: winien on żonie pokarm, odzienie, uposażenie, lekarza w chorobie, wykap, gdyby wpadła w niewolę i t. d. Wdowa miała zamieszkiwać w domu męża i używać dóbr jego.
 Mojżesz także określił prawa ojców nad dziećmi, które wprzód były nieograniczone. Pozostawił on przy ojcu prawo sprzedania dziecięcia w razie nadzwyczajnego głodu, ale pierwszy grosz nabyty winien był na wykup jego obrócić. Obowiązki rodziców określone są jak ich prawa. Ojciec, wedle rabinów, pięć rzeczy winien