Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Okruszyny zbiór powiastek rozpraw i obrazków T.3.djvu/138

w jakiem zostawała w Grecji, Persji, Egipcie i u Assyryjczyków, kobieta rzymianka utraciła wiarę w godność swoję.
 Samuel Klarke (komentar. Odyssei), zachował nam wszystkie ustępy poezyj greckich, zawierające obelgi i potwarze przeciw kobietom; jest to zbiór nie dający się czytać bez obrzydzenia i wstrętu. Poeci latyńscy równie się okazali niesprawiedliwi i okrutni dla kobiet. Wspomnijmy tylko Horacjusza i jego satyry, Owidyjusza, Juvenala, Publius’a Syra. Toż samo na teatrze. Bohaterki dramatu starożytnego, mają w sobie coś odrażającego; Dejanira Fedra, nie pociąga ku sobie, nie budzi zajęcia, ale wstręt. W całym teatrze starożytnych, nie ma pięknego, wielkiego, kompletnego charakteru niewiasty. „W Athenach zarówno i w Rzymie, pisze słusznie Nisard, kobieta nie jest na równi z mężczyzną. Nieszczęście jej każde mniej ma w sobie powagi, boleść jej nie obudzą sympatji, łzy jej mniejszej są ceny. Dramat kruszy te biedne istoty, bez litości nad niemi. Zawsze narzędzia tylko, w ręku bogów, w rękach ludzi, płakać nawet swobodnie nie mają prawa. Wiecznie idąc za losami drugich, ciągną się nie prowadzą...“
 „W Rzymie smutniejsze jeszcze niż w Athenach położenie kobiety. Prawo powiada, że mąż łez jej nawet nie winien po śmierci, i żałoby po stracie. (Vir non luget uxorem, nullam debet uxori religionem luctus — Digest. 1. 3).“
 Poszanowania samej siebie, kobieta bezkarnie utracić nie mogła. Ze wzgardą wstydu własnego, z poniewierką godności swojej, Rzym ujrzał ją, oddającą się wszystkim i wszelakiej rozpuście.
 Historja upadku Rzymian, jest wymownem usprawiedliwieniem słów Tacyta: „Neque amissa pudicitia, caetera flagitia abnuerit mulier.“ „Rzadkie są kobiety, — woła Owidjusz — co by matkami być pragnęły, któreby dla zachowania piękności, w łonie swem nie zabijały dzieci. Potrafiliśmy sztukę zabijania przed narodzeniem człowieka.“ Straszniejszy, jeśli być może,