Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Ostap Bondarczuk.djvu/86

można, ona ją uczyniła czem była. Zadziwiającej piękności, bogata, spędziwszy część życia we Francji, część jego w kraju, gdzie przywykła do hołdów, uszanowania, uwielbień, siostra hrabiego nie rozumiała, co to jest stosować się do czyjejś woli, być komuś posłuszną. Jej wyobraźnia o losie, przeznaczeniu i znaczeniu kobiety w towarzystwie były przesadnie postępowe, że użyję tego wyrażenia. Naczytawszy się książek XVIII. wieku i nowszych, w całem życiu posłuszna tylko własnej woli, pani Krystyna utrzymywała, że kobieta ma prawo do wszystkiego, do czego prawo ma człowiek. Nie rachując ani sił, ani usposobień właściwych kobiecie, mówiła ciągle o zrównaniu jej w prawach z mężczyzną, o upokarzającej podległości, jaką prawa pisane przez wąsatą połowę rodzaju ludzkiego, na nią kładły. Takiemi zdaniami napoiła córkę naprzód, Michalinę potem, którą łatwo owładła. Zestarzała, nie zmieniła się wcale i pozostała wierna wyrobionemu przekonaniu. Stan jej wdowi zostawiając panią swej woli, przyczynił się zapewne do utrzymania w niem.
 Dom pani Krystyny zawsze po staremu otwarty dla gości; ona i córka, wdowa także, ale bezdzietna, gospodarowały w nim same. Córka jednego sposobu myślenia z matką, różniła się przecie od niej tem, że pierwsza była tylko co nazywano esprit fort, druga zupełną lwicą. Musimy dodać, że życie obu pań, pomimo ich zasad, nie miało na sobie najmniejszej plamki; a najzajadlejsi nieprzyjaciele napróżno szukali, czemby je oczernić mogli. Hrabia, jak się łatwo domyśleć, nie lubił siostry, ale słaby zawsze, nie potrafił zapobiedz wpływowi jej na córkę, nie miał odwagi zerwać z nią stosunków. Michalina pod przewodnictwem ciotki i pani des Roches, nastręczonej i umieszczonej przez nią, przejęła całkiem sposób myślenia panujący w Surowie.
 Surów i Skała sąsiadowały z sobą, jakeśmy powiedzieli, o małą tylko milkę, a dwie niespełna dzieliły Surów od rezydencji hrabiego.
 Nazajutrz rano Misia i pani des Roches siadały do wiedeńskiego coupé i nim hrabia wstał, były już w Surowie.