Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Typy i charaktery.pdf/28

— 28 —

zeństw, bez którychby się ludzkość doskonale obejść mogła jak się wieki obchodziła, ale w duszy, obyczajach, żywocie społecznym nie widzę postępu. Dumąście tylko przesiąkli, od pędraka, który koszulę w zębach nosi, do młokosa, co się golić poczyna nim brody dostał, wszystko to mościpanie stare, a zarozumiałe, gdy jeszczeby rózga nie zawadziła. A do roboty zaprządz tych rozprawiaczy rączki bolą, główki co przywykły cudze nicować, nie obmyślą swego — i w końcu — zero! kończy się gadaniną! Co się z tego wywiąże chyba Bóg wie, jabym powiedział chaos! W dodatku cała przeszłość wam śmierdzi, bo jej nie rozumiecie wcale, wszystko co było, dla was było źle, szlachcic zawadjaką był i adulatorem panów, panowie przedajni i zdrajcy. Wyjątki u was stoją za całość — prawo było niesprawiedliwe, życie głupie, nałogi barbarzyńskie, a spytaj no, jak to było, nikt ci się nie wyspowiada, żeby znał wiek, o którym sądzi. Dekreta wasze właśnie dla tego niesprawiedliwe, że przeszłość dla Waściów, to księga siedmią pieczęci zamknięta. Jak wszystko co skończone, przeżyte, z czem się zerwał stosunek żywy, została litera martwa przeszłości tylko, którą jak owe Herkulańskie antiquitates dobywać musicie okruszynami z popiołów. W książkach, w których dla was wszystkich został tylko szkielet, ale ciała, krwi i żywota tego, co nim poruszał, nie ma paneńku! nie ma! W niebie to! w niebie!
 — Musiało być tak, dodał wzdychając, samiśmy poczęli burzyć, a teraz jak dzieci siedzim płacząc nad rozbitą zabawką! Zabiliśmy kurkę co złote niosła jaja. Chwała Bogu, że nie dożyję dalej, bo mi obmierzł ten świat wasz.... albo te wasze kobiety kobietami, albo dzieci wasze dziećmi? albo mężczyzni mężami? Kobieta w szarawarach, z cygarem, pędzi konno a chartami za zającem i faworytem, dzieciak daje swe zdanie nim się mówić nauczył, w dwudziestym roku publikują dzieła! Cha! cha! a mężowie wasi brzuchy wyładowawszy kurzą te holenderskie cygara głupie co im oczy wysmalają, myśląc tylko zkąd wziąść grosza dla