Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Warszawa w 1794 r.djvu/179

—   175   —

 Cienie dawnych panów zdawały się patrzeć zdumione na osieroconą pustkę...
 W bibliotece połowy książek brakło... paki stały niektóre nabite niemi, inne próżne. W pośrodku sławny ów posąg Voltaira, pomnik, który mu król, wielbiciel jego, wystawił, śmiał się szydersko, okrutnie nieszczęściu Polski, któréj zagłady witał powinszowaniami do Fryderyka Wielkiego.
 W sali jadalnéj wisiały jeszcze pastele Marteau, wystawujące gości obiadów czwartkowych, wesołe twarze współbiesiadników dowcipnych.
 Razem z nami kilka osób jak my ciekawych, milczących, wylękłych pielgrzymowało po gmachu, w którym najcichszy krok się rozlegał szeroko.... Żegnaliśmy zamek królów.... Za nami słychać już było niecierpliwy chód i głośne rozkazy rosyjskich jenerałów, którzy opatrywali spuściznę, śmiejąc się swobodnie z tego uroczystego smutku i ruiny.
 Sale sejmowe miały się zamknąć na zawsze... cień Rejtana został tu ostatni na straży cnoty narodowéj.
 — Chodźmy — rzekłem znużony i rozdraźniony tym widokiem, to siły odejmuje... pieścić się taką żałobą.... Zapomnijmy przeszłość, gotujmy przyszłość.
 Ksiądz się uśmiechnął.
 — Nie my, Bóg ją zgotuje — rzekł, a jaką będzie, On wie.... Chciałem, byście widzieli dziś jeszcze zamek i zapamiętali tę godzinę pogrzebową, jutro przyniesie inne widoki i myśli. Ścisnąłem jego rękę.... Małemi wschody spuściliśmy się w podwórze.... Tu wozy i furgony mające iść za królem ładowano jeszcze, niektóre już upakowane przychodziły z Łazienek; służba spiesznie kończyła przygotowania do swéj podróży, niemal wesoło.
 Ksiądz podniósł głowę i wskazał mi ganki, które wiodły do loży królewskiéj w kolegiacie św. Jana.
 — I tędy, rzekł, nikt już chodzić nie będzie, któż wie, jakiego Boga nam czcić każą?
 Ostatni raz może przeszedł je król, idąc Bogu