Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Wizerunki książąt i królów polskich.djvu/326

Ta strona została uwierzytelniona.
—   320   —

Drzeworyty i ryciny są tak liczne i rozpowszechnione, że spisywać ich nie ma potrzeby.
Bardzo piękny sztych J. Suyderhoff’a, wykonany z portretu przez Soutman’a, należy do najcelniejszych.
Symbole Zygmunta III u Neugebauera:
— Miecz do góry podniesiony, obnażony, z napisem: „Pro jure et populo.“
— Dwie palmy rozdzielone rzeką, gałęźmi się łączące w górze: „Amor distantia jungit.“
— Dwa orły ukoronowane: „Post animos socios se juvabit.“
— Trzy wieńce złączone: „Coelitus sublimia dantur.“
— Inny: „Crescit geminatis gloria curis.“
W Ambrazyjskim zbiorze w Wiedniu pokazują sztuciec z herbami polsko-szwedzkiemi, który miał być własnością Zygmunta III.


Anna, pierwsza żona Zygmunta III, córka Karola Ferdynanda austryackiego z Maryi księżniczki bawarskiej, poślubiona była mimo oporu przeciwko temu małżeństwu, bo posądzano króla o frymarki z Habsburgami. Tymczasem matka Władysława IV, jak świadczą wszyscy współcześni, była niewiastą rzadkich cnót, pobożności i miłosierdzia.
Ukoronowana w r. 1592, żyła z mężem tylko lat kilka i zmarła w r. 1599, mając zaledwie dwadzieścia pięć lat wieku. Powierzchowności zbyt wdzięcznej nie miała, chromała nieco na jedną nogę. Zygmunt III w początku zabaczywszy ją, doznał przykrego zawodu; ale potem pokochał i przywiązał się do niej.
Odbyła z królem niebezpieczną podróż do Szwecyi. Dwór jej w surowości trzymany, miał być szkołą dla dzieci i młodzieży najlepszą. Ona sama dawała przykład wszelkich cnót chrześcianskich; w pobożności nie ustępowała królowi.
Umarła wydając na świat syna, któremu na chrzcie imię było Krzysztof, ale ten nie żył dłużej nad godzinę. Mąż i wszyscy, którzy ją znali, opłakiwali dobrą i świątobliwą panią. Zostało wiele świadectw poszanowania, jakie budziły jej cnoty.
Konstancya, druga żona Zygmunta III, z którą żył lat dwadzieścia kilka, chociaż w pobożności i surowych obyczajach nie ustępowała sio-