Strona:Józef Milewski - O kredycie rolniczym.pdf/31

liczni ziemianie, którzy więcéj moralnego niż materyalnego posiadają kapitału, którzy cały swój kapitał materyalny umieścili w gospodarstwie jako użytkowy i obrotowy, a w obec coraz wzrastającéj intenzywności dalszego potrzebowaliby kapitału i mogliby go niejednokrotnie użyć z korzyścią i swoją i produkcyi, ci przeto ziemianie tylko na drodze asocyacyi mogą się dla siebie o korzystny kredyt postarać. Toć i spółki systemu Schultze-Delitsch zostały założone właśnie przez i dla ludzi niebogatych w kapitały, a wszakże umiały one znaleźć potrzebne dla swych członków środki i oddały dla drobnego kupiectwa i przemysłu niespożyte usługi; wszakże sprawozdania niemieckie tak zachwalają dodatni wpływ spółek Raiffeisenowskich, i u nas winni rolnicy na podobnéj drodze się o kredyt dla siebie postarać.
 Spółki takie ziemiańskie, które już z powodzeniem w kilku ziemiach Królestwa Polskiego istnieją, mogłyby się także zajmować komisowo zakupem i zbytem wkraczających w gospodarstwo rolne wytworów i porządków, o czém już mówiliśmy przed rokiem. One tę mianowicie mają zaletę, że zorganizowane terytoryalnie, opierając się przeto na dokładnéj znajomości i osoby i zasobów każdego z należących, mogą bez wszelkiego niemal ryzyka udzielać kredytu, bo wiedzą, ile komu można pożyczyć i mogą ścisły wykonywać nadzór, czy istotnie pożyczony grosz zostanie zużytym produkcyjnie, a to jest pewniejszą dla kredytu rękojmią niż wszelkie hipoteki i zastawy. One byłyby w stanie kontrolować dobre użycie kredytu, tę najlepszą jego pewności podstawę; przez to same otrzymałyby kredyt t. j. kapitał, bądź to od osób prywatnych w formie depozytów, bądź to od banków w formie otwartego kredytu, a w rozdzielaniu kredytów pomiędzy swych członków mogłyby stawiać warunki zgodne z charakterem produkcyi rolniczéj.
 Kredyt z spółki ziemiańskiéj otrzymany możeby nie był wiele tańszym niż dziś otrzymywany, ale mógłby on być długoterminowym i choć nieamortyzującym się przez