Strona:Józef Milewski - W sprawie utrzymania ziemi w naszem ręku.pdf/13

szta więcéj wynoszą niż cena, wieś wszelką wartość ekonomiczną traci; dalsza produkcya jest tam niemożebną. Tak więc i wartość wsi i możność pracy wytwórczéj na roli zależną jest od ceny targowéj rolniczych wytworów, ztąd téż wszelka zniżka ceny musi fatalnie oddziaływać na całe rólnictwo, a utrwalenie takiéj zniżki cen nie tylko szkodzi rolnikowi, nietylko utrudnia produkcyą, ale zagraża, nadto saméj własności utratą, a przynajmniéj stałem zmniejszaniem się jéj wartości. Na tém téż głównie polega i w tém tkwi cała groza konkurencyi Ameryki i innych państw zamorskich na naszym targu zbożowym, że niebezpieczeństwo tą konkurencyą stworzone, nietylko obecnéj produkcyi i producentów, lecz także wartości posiadanéj przez spółeczeństwa europejskie ziemi, nie tylko właścicieli lecz własności, nie tylko prywatnego lecz i narodowego majątku ludów europejskich dotyczy i mu zagraża. Z tego téż powodu, że konkurencya zamorska naszego majątku zbiorowego, wartości naszéj ziemi, téj podstawy bytu i dziejów ludów europejskich dotyczy, zdaje się być koniecznem, zanim przejdziemy wprost do zamierzonego zadania niniejszéj pracy, nad doniosłością tego faktu się zastanowić.
 Każdy z czytelników przyzna i wie, że długoletnie zobowiązania ten tylko zawierać może, kto ma równie na długie lata zapewniony pewien dochód, dający mu możność oprocentowania i spłacenia swych zobowiązań. Nie chcąc lekkomyślnie swéj przyszłości ekonomicznéj zrujnować, trzeba przeto tylko w takich warunkach i na takich podstawach zawierać zobowiązania, aby przy naturalnym biegu wypadków nigdy w przyszłości nie stracić możności dopełnienia swych zobowiązań. Podstawą każdego takiego obliczenia są i być powinny stosunki równoczesne z odpowiedniem uwzględnieniem przyszłości o ile ją na podstawie danéj chwili przewidzieć można. Podstawą przeto oznaczenia wartości wsi, tj. jej ceny w razie sprzedaży, a jéj taksy w razie zaciągania zobowiązań hipotecznych, jest wysokość ceny rólniczych wytworów, z któréj się wykazuje różnica kosztów, a dochodu, co nam po skapitalizowaniu, jak widzieliśmy wyżéj, wartość wsi podaje. Ceny rólniczych wytworów będące podstawą téj wartości i wszystkich na niéj polegających umów, ciężarów i zobowiązań, podlegały mianowicie w swém oznaczeniu przez szlachetne krusze różnym zmianom, przyczém od samego początku objawiała się w nich wyraźna tendencya do podwyższania się, tj., że