Strona:Józef Milewski - W sprawie utrzymania ziemi w naszem ręku.pdf/15

sposobem wzrastały w miarę zwyżki cen rolniczych wytworów, także stopniowo koszta ich produkcyi, przynajmniéj o ile one na pracy ludzkiéj, tj. pośrednio na utrzymaniu ludzi polegają.
 Opierając się na cenach rólniczych wytworów i licząc choć w cichości swego serca na przyszłą ich zwyżkę, zawarli dziś na roli pracujący rólnicy lub ich bezpośredni poprzednicy, długoletnie zobowiązania, nakładając przez to na ziemię długoletnie ciężary. Jedni nabyli wieś przed laty kilkunastu za pewną sumę, inni ją po pewnéj taksie przy działach familijnych przejęli, inni znów wzięli ją po pewnéj częstokroć w następnych latach rosnącéj cenie w długoletnie dzierżawy, z którymi na równi trzeba postawić tych, co przejęli czy zaciągnęli długoletnie zobowiązania hipoteczne, mające pewien oznaczony procent przynosić. I rólnicy i wierzyciele ich i całe społeczeństwo uważało wartość wsi, jaką na podstawie osiąganych po r. 1850, tj. po zniesieniu ostatnich zabytków średniowiecznych ograniczeń prawnych i po odkryciu nowych min złotych w Ameryce, cen obliczano, za rzecz zupełnie pewną; na téj podstawie zawierano wszelkie tranzakcye, na niéj polegały różnorodne zapisy, podług niéj roździelano wszelkie i prywatne i publiczne ciężary. Wszelkie naruszenie téj podstawy, wszelka zniżka dochodu rolników i wartości ziemi musiała przez to wstrząsnąć gwałtownie dobrobytem społeczeństw europejskich, a nie już samych tylko rolników.
 W obec tych stosunków występuje Ameryka i inne kraje zamorskie z podażą swych wytworów rolniczych na targu europejskim, występują z podażą przewyższającą potrzebę i popyt i sprowadzają przez to ową złowrogą, ogólną zniżkę cen. Zniżka ta rozciąga się na wszystkie gatunki zboża, a jéj szybkość i wyrazistość zwiększało jeszcze w obrębie cesarstwa niemieckiego, w którego organizm jest wcieloną ta część ziem polskich, które w téj pracy szczególnie i prawie wyłącznie będą uwzględnione, owo tylekrotnie już omawiane zaprowadzenie złotéj waluty, które i przez zmniejszenie liczby znajdującéj się w obiegu monety i przez jéj podrożenie, zwiększenie ciężaru zawartych dawniéj zobowiązań, a zniżkę cen rólniczych wytwórów wywołać musiało. Głównym jednakże powodem téj zniżki, i powodem zapowiadającym przez swój wzrost intenzywny coraz to silniejsze wywieranie swego zgubnego wpływu, jest podaż obcego zboża na naszych targach, zboża wyprodukowa-