Strona:Józef Milewski - W sprawie utrzymania ziemi w naszem ręku.pdf/59

nacisk na wolę i zwyczaje jednostek wywiera, tam naturalnie żadna reforma się od razu przeprowadzić nie da, tam się, mianowicie w dziedzinie podlegającéj rozstrzygnięciu w chwili gwałtownego zapału, tylko powoli przez uznanie i przyzwyczajenie się ludzi, nowéj zasadzie zwycięztwo gotuje. Niechajby przeto zechcieli tę konieczną dla nas reformę prawa spadkowego rozpocząć ci, którzy tylko jednego mają syna, niechaj oni, pomni na nasze społeczne i polityczne potrzeby, na potrzeby i stanowisko swych wnuków i prawnuków, starają się własność ziemską w ręku syna swego utrwalić, niechaj założą majoraty.
 Wszakże ich czynowi żadne uczucie krzywdzenia nie stoi na przeszkodzie, wszakże oni nie potrzebują dopiero łamać się z panującemi przekonaniami o sprawiedliwości! Do założenia majoratu potrzebnym jest zapewniony dochód roczny co najmniej 2500 tal., przeprowadzenie formalności prawnych pociąga za sobą pewne koszta i starania, ale te nie powinny odstraszyć nikogo, bo tu o wielkie chodzi rzeczy, a dla tych warto ten i ów zadać sobie trud, ten i ów wydać grosz.
 Trudniejszém do przeprowadzenia jest to w rodzinach liczących więcéj dzieci, ale i tu myśl utrwalenia własności ziemskiéj w rodzinach dzisiejszych dziedziców przeprowadzić można, i tu powinniśmy przyjąć system majoratów, a przynajmniéj niechaj ojciec każdy dziedzictwo jednemu przekaże synowi, swój dorobek zaś jeżeli nie chce jeszcze zerwać zupełnie z systemem równych działów niechaj na potrzeby niedziedziczącego obróci rodzeństwa. Pamiętajmy, że rodzice winni dać swym dzieciom utrzymanie, wychowanie i wykształcenie, ale nie mają żadnego naturalnego obowiązku dać im majątek; gdzie nie dano dzieciom majątku, tam o ich krzywdzie nie może być mowy; pamiętajmy daléj, że uczucie rzekoméj krzywdy u dzieci jest tylko przejściowem, że tylko w pierwszym objawić się może stopniu, a i tu może wrażenie to zmienić zupełnie odpowiednie wychowanie, wskazanie niedziedziczącym dzieciom, dla jakich przyczyn właśnie system równych działów zarzucić a majoraty przyjąć musimy.
 Pruski „Landrecht” nie czyni różnicy pomiędzy odziedziczonem a zapracowanem mieniem, ale pozostawia ojcu zawsze pewną część majątku, którą tenże własnowolnie może rozporządzać, część ta wolna zmienia się stósownie do liczby dzieci, niechajby przeto oj-