Strona:Józef Piłsudski - Gieografja militarna Królestwa Polskiego (1910).djvu/21

gu ludność jest rzadsza, gdy na lewym gęstość zaludnienia (w gub. Warszawskiej, Piotrkowskiej) jest taka, jak w Anglji, Belgji i innych najbardziej przemysłowych krajach Europy zachodniej. Na prawym brzegu przeważa ludność wiejska i brak jest wielkich miast przemysłowych, osad fabrycznych i handlowych, które są skoncentrowane na lewym. Ludność prawego brzegu — wiejska — jest mniej impulsywna, mniej żywa i ruchliwa i nigdy nie odegra roli zapoczątkowującej w ruchu rewolucyjnym. Ludność wiejska może podtrzymywać ruch lub go nie podtrzymywać, ale odgrywa rolę wyczekującą i dopiero po pewnym czasie wystawia większą liczbę do boju. Jednocześnie na prawym brzegu istnieje największa przewaga czynnika militarnego, zmniejszającego wiarę w powodzenie ruchu, wobec czego prawy brzeg może odegrać na początku ruchu rewolucyjnego tylko rolę pomocniczą. Ludność wielkich miast przedstawia materjał ogromnie pobudliwy, czyn następuje bezpośrednio po myśli. Tłum działa na ludzi sugiestyjnie. Wielkie miasta mogą wystawić znaczne masy, ale