Strona:Józef Weyssenhoff - Noc i świt.djvu/355

—   353   —

władna i opływająca w dostatki biurokracja. Nie klasy posiadające, ziemskie i miejskie, których nie przeciążano podatkami. Nie chłop — nie kupiec. Robotnika fabrycznego, wiecznego malkontenta we wszystkich krajach, tutaj było za mało, aby mógł wzniecić, a tem bardziej przeprowadzić rewolucję socjalną. — Jedyne pokrzywdzone były obce narodowości zagarnięte przez Imperjum — w pierwszym rzędzie Polacy. Ale my nie możemy chyba sobie przypisywać wywołania rewolucji w Rosji. — — Zresztą, gdybyśmy ją wywołali, byłaby wcale inna. Niepodobna też twierdzić, że rewolucję wykonał związek patrjotów rosyjskich, jak niegdyś patrjoci francuscy sprowadzili wybuch Wielkiej Rewolucji. Patrjoci rosyjscy, których liczba i siła dowiodły już dostatecznie swej nikłości, stanęli w obozie kontrrewolucyjnym. — Przewrót rosyjski, tak piekielnie skuteczny dla unicestwienia potęgi i honoru Rosji, wykonali dwaj jej wrogowie — Niemcy i Żydzi. Trudno tylko określić, który z dwóch trucicieli przyczynił się skuteczniej do haniebnego przewrotu? — — Niemcom, będącym w wojnie z Rosją, był ten „bolszewizm“ doraźniej potrzebny; przeciwnika, którego zwyciężyć wstępnym bojem było trudno, mając na karku Francję i jej aljantów, umyślili osłabić przekupstwem, podstępnem brataniem się na frontach wojennych, przewrotną propagandą i popieraniem wszelkich w Rosji żywiołów rozkładowych. Można jednak przypuszczać, że Niemcy chcieli tylko zwyciężyć tanim kosztem Rosję, lecz nie chcieli jej doprowadzić do stanu, w którym dzisiaj się znajduje. Ci wynalazcy