Strona:J. Grabiec - Powstanie Styczniowe 1863—1864.djvu/189

zamienia się w jakąś orgję serwilizmu w treści, a przy tem, niestety, nie wszystkie podawane są pod przymusem. Na ogólną liczbę 589 adresów z 104,726 podpisami, krzyżami lub kółkami, które to symbole niepiśmienności przeważały, bodaj 308 z 69,645 podpisami przypadło na żydów. W lutym wreszcie adresy wiernopoddańcze w liczbie 13, opatrzone 3,220 podpisami, podały szlachta i duchowieństwo, które położyło 568 podpisów na adresach. Serwilizm wzmagał się w kraju, a z nim szła i dochodząca do ohydy demoralizacja polityczna.
 Ciosem ostatecznym dla powstania było ogłoszenie w Galicji stanu oblężenia 29 lutego, a w Królestwie opublikowanie w tydzień później, dnia 6 marca z ogromną pompą carskich ukazów o uwłaszczeniu chłopów i urządzeniu gmin wiejskich. Uka y te wprowadzały, jako obowiązujące prawo, zasady dekretu 22 stycznia 1863 r., nadając wszystkim chłopom pańszczyźnianym lub czynszowym na własność posiadaną przez nich ziemię. Szlachta miała otrzymać wynagrodzenie 4% mi, amortyzującemi się w ciągu 42 lat. Listami Likwidacyjnemi, które wykupywano i procentowano z opłat dodatku do podatku gruntowego. Dla utrzymania rozterki dworu ze wsią pozostawiono nieuregulowane serwituty na lasach i pastwiskach dworskich.
 Drugi Ukaz, datowany 2 marca (19 lutego), znosił reformę gminną Wielopolskiego i tworzył wszechstanową gminę z wójtem, obieranym przez zgromadzenie gminiaków. Gmina miała się składać z folwarków i „gromad“ czysto chłopskich, rządzonych przez sołtysów i wzorowanych na wielkorosyjskiej „obszczynie“. Dla wprowadzenia w życie reformy włościańskiej i stworzenia gmin, oraz dla opiekowania się chłopem na przyszłość powołano nową instytucję: Urzędy włościańskie, z Komisarzy i Komisji włościańskich złożone.
 Równocześnie jeszcze jeden Ukaz zapowiedział zupełną zmianę stosunków Królestwa przez utworzenie Komitetu Urządzającego, który bardzo szybko wziął w swoje ręce zupełne rządy Królestwem, zastępując Radę Administracyjną. Obok dyrektorów Komisji rządowych, do Komitetu Urządzającego weszli: Trepow, Arcimowicz i nowoprzybyły przyjaciel Milutina, Sołowjew.
 Główną rolę w Komitecie, działającym według wskazówek Milutina, z Petersburga nadsyłanych, grał, mianowany Dyrektorem Komisji Rządowej spraw wewnętrznych, Czerkaskij.