Strona:J. Grabiec - Powstanie Styczniowe 1863—1864.djvu/54

IV. MARGRABIA.

Sprawa polska na wokandzie spraw międzynarodowych. Polska a sojusz Francji z Rosją. Polityka Austrji. Margrabia w Petersburgu. Jego stosunki dyplomatyczne i dworskie. Zamiary Caratu. Wieści z Polski. Konieczność ustępstw. W. Ks. Konstanty. Autonomja. Przyjęcie jej w Królestwie. Stanowisko Białych. Zamachy na Wielopolskiego. Czerwone widmo Margrabiego — odsuwa Białych od głosu. Czerwoni. Odezwa W. Księcia do Polaków wzywa do walki z rewolucją. Odpowiedź Komitetu Centralnego. Zaszachowanie Białych sprawą Litwy i Rusi. Zamoyski i W. Książę. Zjazd Białych. „Mandat“ hr. Zamoyskiemu. Następstwa. Wywiezienie Zamoyskiego. Przegrana Białych. Czerwoni, ich siły i działalność. Kwestja rolna. Akces duchowieństwa do Komitetu Centralnego. Projekt rozbicia spisku przez brankę. Wrażenie wieści o poborze. Zamieszanie w organizacji. Rolski i jego odezwa. Branka i rady powiatowe. Stanowisko duchowieństwa. Ciężkie położenie Komitetu Centralnego. Mierosławszczycy. „Koło akademickie“. Dyzlokacja popisowych. Agitacja Białych przeciw Komitetowi. Kontrrewolucyjne wystąpienie wyższego duchowieństwa. Organizacja gwałtownie prze do powstania. Tragiczna sytuacja.

 Ażeby zrozumieć nagły i dość nieoczekiwany zwrot w polityce rosyjskiej, którym było nadanie Królestwu Polskiemu autonomji, będącej widocznym wstępem do powrotu stosunków polsko-rosyjskich z przed wojny 1831 roku, musimy przypomnieć nieco wydarzenia i stosunki z dziedziny polityki międzynarodowej, o których mówiliśmy w pierwszym rozdziale książki, a następnie zwrócić uwagę na ówczesny stan spraw wewnętrznych w samej Rosji.
 Był to czas wogóle — pełen trwożnych oczekiwań w Europie całej. Na wiosnę 1862 r. spodziewano się wybuchu rewolucji na Węgrzech, oraz zamieszek w Państwie Kościelnym, dokąd Garibaldi szykował wyprawę. Dość rozpowszechnioną była również wiara w możliwy wybuch w Niemczech. Niektórzy nawet przypuszczali powtórzenie „Wiosny ludów“ z r. 1848 dla całej Europy z włączeniem Rosji, a dość także podejrzliwie spoglądano i na Emigrację polską.
 W trakcie tego dojrzewało przymierze rosyjsko-francuskie. Cesarz Aleksander poufnie zapowiadał Napoleonowi, że