Strona:J. I. Kraszewski - Programm polski 1872.djvu/30

Ta strona została uwierzytelniona.
20

wszystko jeszcze in potentia, nic stanowczego i skończonego. Centralizacija i unifikacija dzisiejsza od Wisły do Amuru może właśnie doszedłszy do absurdum, wskazać drogę dla przyszłości wzręcz przeciwną. —
O panslawizmie takim, jakim się marzyciele posługują dla obałamucenia głów słabych, nie warto mówić; jest to utwór ideologów za stolikiem, którym polityka może się posługiwać chwilowo, ale nie zarodek przyszłości. —
Słowiańszczyzna istniała w czasach przedhistorycznych, a nie istnieje dziś tylko jako jakaś abstrakcija; wracać do niéj, byłoby chcieć kurczę zamknąć znowu w skorupie z któréj wyszło: Dla téj dziwnéj idei słowiańskiéj potrzeba by zrzec się nabytków cywilizacij i poddać potwornemu processowi zwrotu do stanu embrionalnego.
Niebroni to wszakże by interess lub sympathja na drodze dobrowolnego porozumienia nie miały zbliżać szczepów pokrewnych, tak zwanych słowian a bodaj zeslawizowanych finnów i mongołów; tylko — robota owa złotolitéj materij jednéj ze słowiańskich materjałów,