skiéj, wywierało koniecznie wpływ na Aleksandryją; ona zaś — taki-to los zwyciężonych! — musiała wyglądać od nich decyzyi. W tych samych zakładach, któremi się niegdyś pyszniła, można było zdobyć powodzenie tylko przez zastosowanie się do sposobu myślenia przyjętego w stolicy cesarskiéj, a cóż można było zrobić lepszego, jeżeli nie poszukiwać odznaczenia się na wytkniętej już drodze? Jednakże pomimo tego ucisku Aleksandryja utrzymała swą władzę umysłową i pozostawiła niezatarte wrażenie na nowej teologii zdobywców swoich. W ciągu trzech wieków umysłowa atmosfera cesarstwa rzymskiego
była wciąż zmienną. Ludzie nie byli zdolni opierać się wciąż wzrastającemu naciskowi. Spokojność mogła być zapewnioną tylko przez bierność. Rzeczy doszły do takiego stanu, że myślenie musiało być przyrządzaném dla ludzi przez kogoś drugiego, albo też jeżeli sami
myśleli, wymaganą była zgodność z jakąś przepisaną formułą lub prawidłem. Umysł grecki doszedł do zgrzybiałości, a stan moralny świata europejskiego pozostawał w sprzeczności z postępem naukowym.
