Strona:J. W. Draper - Dzieje rozwoju umysłowego Europy 01.pdf/29

Ta strona została przepisana.

zamieniają się w Gobi na rośliny drzewiaste, pokryte szarym puchem. Warunki fizykalne rządzą tak samo światem roślinnym, jak i zwierzęcym.
Zachodnie kraje Europy przez wpływ wiatru południowo-zachodniego, golfstremu i łańcuchów gór zasilają się obficie deszczami i posiadają przyjazną średnią temperaturę roku; lecz w miarę posuwania się ku krańcom wschodnim ilość dni dżdżystych ubywa, bezwzględna średnia ilość roczna deszczu i śniegu zmniejsza się i średnia roczna temperatura staje się niższą. Na atlantyckim stoku gór norwegskich deszcze padają ciągle; roczna wysokość wody wynosi 82 cale; lecz po drugiéj stronie tychże gór dochodzi zaledwo do 21 cali. Dla podobnych przyczyn Irlandyja jest wilgotna i zielona, a w Kornwallii laur i kamelija znoszą zimowe powietrze.
Jest sześć maxim’ôw deszczowych: Norwegija, Szkocyja, południowo-zachodnia Irlandyja i Anglija, Portugalija, północno-wschodnia Hiszpanija, Lombardyja. Odpowiadają one odnośnie łańcuchom gór. W ogóle, ilość deszczów zmniejsza się w kierunku od równika ku biegunom, ale też wielce zależną jest od przeważającego wpływu wyniosłych grzbietów, które w wielu razach równoważą z nadmiarem działania szerokości. Alpy wywierają wpływ na meteorologiją całéj Europy.

Tak więc góry nie tylko określają bezwzględną ilość deszczów, lecz ustalają również liczbę dni dżdżystych w roku. Nastanie pory dżdżystéj zależy od ilości zawarté w powietrzu wilgoci, i dla tego częstotliwość deszczu jest większa na brzegach Oceanu Atlantyckiego, niż wewnątrz, gdzie wiatr przychodzi suchszy, ponieważ wiele wilgoci niknie na górach, które zmuszają wiatr do większego wznoszenia się w górę.

Liczba dni dżdżystych.

Tym sposobem na wschodnim brzegu Irlandyi w roku jest dżdżystych dni 208, w Anglii około 150, w Kazaniu 90, a w Syberyi tylko 60.
Gdy temperatura atmosfery jest dostatecznie nizką, wtedy zgęszczona woda spada w postaci śniegu. W ogólności głębokość śniegu i liczba dni śnieżnych wzrasta w kierunku północy.

I dni śnieżnych.

W Rzymie jest śnieżnych dni 1½, w Wenecyi 5½, w Paryżu 12, w St.-Petersburgu 171. Wszelkie przyczyny, działające przy rozkładzie ciepła, muszą też wpływać na spadanie śniegu, pomiędzy innemi golfstrem i wysokość miejsca. Dla tego na brzegach Portugalii śnieg pada rzadko; w Lizbonie nie padał ani razu od roku 1806 do 1811.