Strona:J. W. Draper - Dzieje stosunku wiary do rozumu.djvu/193

Ta strona została uwierzytelniona.
ROZDZIAŁ VI.
Zatarg co do istoty świata.
Pojęcia biblijne o świecie: ziemia jako płaska powierzchnia: miejsce nieba i piekła.
Pojęcia umiejętne: ziemia jako kula; oznaczenie jej wielkości; położenie jej w układzie słonecznym i stosunek do niego. — Trzy wielkie podróże. — Kolumb, De Gama, Magellan. — Opłynięcie ziemi. — Oznaczenie krzywości jej za pomocą wymierzenia jednego stopnia i wahadła.
Odkrycia Kopernika. — Wynalazienie teleskopu. — Galileusz stawiony przed inkwizycyą. — Ukaranie jego. — Zwycięstwo nad kościołem. — Próby oznaczenia rozmiarów układu słonecznego. — Określenie parallaksy słonecznej przy przejściach Wenery. — Drobność ziemi i człowieka.
Pojęcia o rozmiarach wszechświata. — Parallaksa gwiazd. — Wielość światów według Bruna. — Uwięzienie i zamordowanie jego przez inkwizycyę.

Zamierzam teraz przedstawić spory, które powstały z powodu trzeciego wielkiego zadania filozoficznego — o istocie świata.