Strona:J. W. Draper - Dzieje stosunku wiary do rozumu.djvu/206

dowi temu przez żydów egipskich, twierdziły, że można było opłynąć stały ląd Afryki, gdyż na samym południu jego znajdować się miał przylądek, który łatwo było okrążyć. Zarządzono więc wyprawę, złożoną z trzech okrętów, pod dowództwem Vasco de Gamy; wypłynęła ona 9 lipca 1497, opłynęła przylądek 20 listopada i zawinęła do Kalikutu, na brzegu indyjskim, 19 maja 1498. Zgodnie z brzmieniem bulli ta wyprawa wschodnia nadawała Portugalczykom prawo do handlu z Indyami.
 Przed dopłynięciem do przylądka, kierunek statków de Gamy był w ogóle południowy. Wkrótce atoli zauważono, że wzniesienie gwiazdy północnej nad widnokręgiem coraz się zmniejszało, a za przybyciem na równik gwiazda ta znikła z oczu. Tymczasem ukazywały się nowe gwiazdy; niektóre z nich tworzyły śliczne konstelacye; było to niebo południowej półkuli. A wszystko to zgadzało się z przepowiedniami teoryi, opartej na przypuszczeniu kulistości ziemi.
 Następstwa polityczne, które ztąd niebawem wynikły, wprawiły rząd papiezki w niemały kłopot. Tradycye i polityka wzbraniały mu dopuszczania innego kształtu ziemi, oprócz płaskiego, jako objawionego w piśmie świętem. Ale ukrywanie faktów byłoby niepodobieństwem, sofizmata daremnemi. Pomyślność handlowa opuściła teraz i Wenecyę i Genuę. Postać Europy się zmieniła. Po-