Strona:J. W. Draper - Dzieje stosunku wiary do rozumu.djvu/297

wpływ wywierającego. I tak ze zboczeń Urana z idealnej jego drogi dokonano odkrycia Neptuna.
 Zasługa Newtona zasadza się na tem, iż zastosował prawa dynamiki do ruchów ciał niebieskich i domagał się, aby teorye naukowe udowodniały się zgodą dostrzeżeń z obliczeniami.
 Gdy Kepler ogłosił swoje trzy prawa, władze duchowne przyjęły je potępieniem, nie żeby domyślano się w nich niedokładności lub błędów, lecz że z jednej strony podpierały system Kopernika, a z drugiej, iż uważano za rzecz niestosowną przypuszczanie przewagi jakichkolwiek praw nad mieszaniem się opatrzności. Uważano świat za widownię, na której codzień roztaczała się wola boża, poczytywano więc za rzecz uwłaczającą majestatowi boskiemu, iżby wola ta w jakikolwiek sposób była krępowana. Władza duchowieństwa uwydatniała się właśnie w tym wpływie, jaki sobie przyznawała na kierunek postanowień woli boskiej. Jakoż mogło ono jakoby łagodzić zgubne działanie komet, sprowadzić pogodę lub deszcz, zapobiegać zaćmieniom i, wstrzymując bieg przyrodzenia, tworzyć wszelakie cuda, jak np. kazać iść kompasowi w drugą stronę, lub wstrzymywać słońce albo księżyc w pół-drogi.
 W stuleciu, poprzedzającem wiek Newtona, odbył się potężny przewrót religijny i polityczny — reformacya. Chociaż ostatecznie nie zapewniła ona zupełnej wolności myśli, osłabiła jednakże w zna-