Strona:J. W. Draper - Dzieje stosunku wiary do rozumu.djvu/399

zmu i elektryczności; o wynalazku pięknej sztuki fotograficznej i jej zastosowaniach do rozbioru widmowego; o usiłowaniach sprowadzenia chemii pod trzy prawa Avogadra, Boyla i Mariotta, oraz Charlesa; o sztucznem wytwarzaniu substancyi organicznych z materyału nieorganicznego, skąd wynikające następstwa niezmiernej są wagi; o nowej budowie fizyologii, opartej na podstawach chemicznych; o ulepszeniach i postępach w pomiarach topograficznych, oraz w dokładnem wyobrażeniu powierzchni ziemskiej. Nie wymieniłem też dział gwintowych, ani okrętów opancerzonych; nie wspomniałem o przewrocie w sztuce wojennej, o przysłudze dla kobiet w postaci maszyny do szycia; o tych wspaniałych wyścigach i tryumfach kunsztów pokoju, — wystawach przemysłowych i powszechnych.
 Jakże to długa lista, a jednak jakże niedokładna! Jest ona tylko pobieżnym rzutem oka na wiecznie wzrastający ruch umysłowy; jest wzmianką o rzeczach przypadkiem na myśl przychodzących. Jakże uderzającem jest przeciwieństwo pomiędzy tą działalnością literacką i naukową a zastojem wieków średnich!
 Światło wiedzy, otaczające tę działalność, sprowadziło niezliczone dobrodziejstwa dla ludzkości. W Rosyi uwolniło ono ogromny zastęp poddanych; w Ameryce obdarzyło swobodą cztery miliony czarnych niewolników. Zamiast skąpej jałmużny u bram