Strona:J. W. Draper - Dzieje stosunku wiary do rozumu.djvu/409

gromadzi wielką siłę polityczną. Spostrzegł także, że po całej Europie w klasach oświeceńszych szybko się zagnieżdża myśl oderwania się od niego i że prawdziwem ogniskiem jej są Niemcy północne.
 Z wielkiem przeto zajęciem przypatrywał się on wojnie prusko-austryackiej, udzielając Austryi wszelkiego rodzaju zachęty. Lecz bitwa pod Sadową przyniosła mu gorzkie rozczarowanie.
 Znowu więc z radością powitał wybuch walki francusko-pruskiej, nie wątpiąc, że skutek jej będzie pomyślnym dla Francyi, a przez to i dla niego. Lecz znowu Sedan rozwiał nadzieje.
 Nie prędko mogąc się czegoś doczekać od wojen zagranicznych, Rzym postanowił spróbować rozruchów domowych; jakoż obecne zamieszki w cesarstwie niemieckiem są owocem jego knowań.
 Czyby Austrya, czy Francya zwyciężyła, wraz z Prusami zostałby obalony i protestantyzm.
 Podczas ostatnich wojen rozpoczął się ruch odmiennej natury, ruch na polu teoryi. Dążeniem jego było wznowienie obumarłych wierzeń i praktyk średniowiecznych, doprowadzając je do ostateczności, bez względu na następstwa.
 Zaczęto dowodzić, że papieztwo ma od Boga udzielone sobie prawo wtrącania się do rządów każdego kraju, wspólnie z władzami cywilnemi; że przyznać należy Rzymowi pierwszeństwo w tym