Ewangelicko - Reformowanego w Królestwie Polskiem z d. 8/20 lutego r. 1849 (Dz. Pr. 42, 239) sprawami tego kościoła zarządza Synod, złożony z wszystkich duchownych ewangelicko-reformowanych, szlachty, wojskowych i urzędników tego wyznania, oraz z członków tej parafji, w której Synod się zbiera. (art. 2). Do Synodu należy: rozpatrywanie wszelkich spraw, dotyczących kościołów i szkół tegoż wyznania, rozpatrywanie szczegółowych etatów parafji i szkół, rozważanie skarg na duchownych, tranzlokowanie i oddalanie tychże ( art. 4). Synod zbiera się raz do roku, w miesiącu czerwcu (art. 5). Natomiast zniesiony został Synod Ewangelicko-Reformowany, dotychczas, pod nazwą Jednoty, zarządzający parafjami tego wyznania w ziemi Radomskiej i Lubelskiej, wraz z istniejącym obok niego Kolegjum Seniorów (art. 9). Do załatwiania bieżących spraw wyznania E.-R. ustanowiony został w Warszawie Konsystorz Ewangelicko-Reformowany, składający się z prezesa świeckiego, wiceprezesa duchownego, którym winien być zawsze Superintendent, dwóch członków świeckich i jednego członka duchownego (art. 6). Na Konsystorz E.-R. włożone zostały również obowiązki sądu duchownego w sprawach o nieważność tudzież o rozwiązanie małżeństwa ( art. 7).
Konsystorz Ewangelicko-Reformowany urzędował do r. 1889 w języku polskim, rozporządzeniem zaś Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 13 marca r. 1889 do urzędowania jego wprowadzony został język rosyjski.
Wielka wojna, która od pierwszej niemal chwili wstrząsnęła w posadach całym ustrojem dotychczasowym wszystkich ziem polskich, odbiła się odrazu i na stosunku państw zaborczych do wyznań ewangelickich. W obrębie b. dzielnicy rosyjskiej rząd, który dotychczas po-
