Pieśń nabożna, znana pod nazwą Bogurodzica, nie przedstawia jednolitej całości, lecz się składa z różnych części, które w różnych czasach powstały. Najstarożytniejsze są dwie pierwsze zwrotki, dochowane w późnych odpisach, datujących się najwcześniej z w. XV. Rękopis bibljoteki Jagiellońskiej w Krakowie nr. 1619, pochodzący z pierwszych lat XV stulecia (ok. r. 1408), zawiera w sobie tylko owe dwie pierwsze zwrotki, których powstanie odnosimy do schyłku wieku XIII, kierując się głównie wskazówkami językowemi, a przedewszystkiem bardzo starożytną formą wyrazu dziela (==dla), której to formy już w żadnym innym zabytku staropolskim nie znajdujemy. Autora tej pieśni nie znamy, w każdym razie nie był nim św. Wojciech (żyjący na schyłku w. X), jak to przez pewien czas w historjach literatury twierdzono wbrew wszelkiemu historycznemu prawdopodobieństwu, i jak to jeszcze dziś niekiedy zdarza się słyszeć z ust ludzi, kochających dawne tradycje, ale nie zapatrujących się na nie krytycznie. W wieku X z tekstów polskich religijnych mogły istnieć: Ojcze nasz, Wierzę i Spowiedź powszechna, które i dziś odmawiamy, ale w formie nowej, mającej tylko niektóre ślady odwiecznych właściwości językowych; polskiej pieśni nie było ani wtenczas, ani potem jeszcze przez czas długi, a św. Wojciech nie mógł być żadnej z nich autorem, gdyż wiemy, że zwalczał używanie w kościele języka ludowego, zadowalniając się tylko łacińskim.
Kunsztowna forma wersyfikacyjna zwłaszcza dwu pierwszych zwrotek Bogurodzicy, gdzie przeplatają się rymy wewnętrzne i różnej długości wiersze przy zachowaniu za-
