Strona:Jan Łoś-Bogurodzica.djvu/25

Ta strona została uwierzytelniona.

ważnia do takiej interpretacji całej tej zwrotki: „Adam zaiste cierpiał trudy, (i) dopóty pokornie znosił je bezowocnie, dopóki sam Bóg nie zmartwychwstał”. Cirpieć jest forma dawniejsza; wymiana -ir- na -er- dokonywała się w ciągu XIV i XV w.; śmierć też z dawniejszego śmirć.
Zwrotka 6-a jest modlitwą do zbawionego Adama, który po zmartwychwstaniu Pańskiem z otchłani przeszedł do nieba i tam jako kmieć zasiada w radzie u Boga. Kmieć pochodzi z łac. comes, comitis, miał więc znaczenie znakomitego urzędnika czy też towarzysza osoby panującej. Z polszczyzny z powrotem dostał się do średniowiecznej łaciny jako cmeto, ale ten wyraz już w najdawniejszych aktach ma znaczenie prostego rolnika; tak więc w pieśni jest archaizmem. Siedzieć w wiecu == „uczestniczyć w sejmie”; wiece (rzeczownik rodzaju nijakiego, nie wiec, jak mówimy dzisiaj) było znacznie starsze od sejmu.
Domieściż znowu dawna forma rozkaźnika, której odpowiada dzisiejsze domieśćże, to znaczy „doprowadź” twe dzieci (wszyscy ludzie są potomstwem Adama według pojęć chrześcijańskich) z domyślnem tam gdzie królują angieli t. j. aniołowie. Greckie ἄγγελος — „poseł” do XV w. brzmiało jako angioł, stąd też i angielski == „anielski”.



Następuje w rp. krakowskim II zwrotka 7-a:

Tegoż nas domieściż Jezu Chryste miły,
Bychom z tobą byli,
Gdzie się nam radują szwe niebieskie siły.

Ze względu na treść swoją zwrotka ta bezpośrednio łączy się z poprzednią; domieścić używano z dopełniaczem miejsca, można więc ostatni wiersz zwrotki 6-ej dopełnić tak: domieściż twe dzieci (krolestwa niebieskiego), gdzie krolują angieli i bezpośrednio potem: Tegoż (t. j. królestwa niebieskiego) nas domieściż Jezu Chryste, więc mamy tu tylko powtórzenie prośby. Forma xp̅e jest skróceniem greckiem χρε t. j. Chryste.
Bychom byli, forma pierwotna, w XVI w. zastąpiona przez bychmy byli lub bysmy byli przez wyrównanie do byliśmy, robiliśmy złożonych z byli jesmy, robili jesmy.
Radują się nam t. j. z naszego przybywania, gdyż przychodzimy (po śmierci do nieba); szwe wskutek