zrzucić z siebie odpowiedzialności za to, skoro ich wpływ mógłby skłonić rząd polski do mniej upartego stanowiska w tej sprawie.
Na tem się kończy wymiana not w sprawie pokoju przed wyprawą kijowską.“
Dnia 25 kwietnia 1920 r. rozpoczęła się ofenzywa na Ukrainie pod osobistem kierownictwem Naczelnego Wodza. Dnia 26. IV. 1920 r. wydał Józef Piłsudski, jako Komendant Główny Armji Polskiej, manifest „Do wszystkich mieszkańców Ukrainy“, w którym oświadcza, że wojska polskie pozostaną na Ukrainie przez czas potrzebny po to, aby ładzę na ziemiach tych mógł objąć prawowity rząd ukraiński.
Podobną odezwę wydał Główny Ataman wojsk ukraińskich, Petlura, oświadczając, że „pomiędzy rządami Republiki Ukraińskiej i Polskiej nastąpiło zgodne porozumienie, na podstawie którego wojska polskie wkroczą wraz z ukraińskiemi na teren Ukrainy, jako sojusznicy przeciw wspólnemu wrogowi, a po skończonej wojnie z bolszewikami wojska polskie wrócą do swej Ojczyzny.“
Zaraz potem Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz Misja Dyplomatyczna Ukraińska w Polsce wydały następujący urzędowy komunikat:
„Rząd polski, uznając prawo Ukrainy do niezależnego bytu państwowego, uznał Dyrektorjat Niepodległej Ukraińskiej Republiki Ludowej z Głównym Atamanem Semenem Petlurą na czele za zwierzchnią władzę Ukraińskiej Republiki Ludowej.“
Dnia 7 maja 1920 r. czołowe oddziały III-ciej armji polskiej wkroczyły bez walki do Kijowa. Dnia 12 maja ówczesny premjer Skulski
złożył w Sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych oświadczenie, „że ostatnie świetne zwycięstwa wojsk naszych postawiły nas w tej sytuacji, że mamy w najkrótszym czasie możność wznowienia pertraktacji pokojowych przez pozostawienie rządowi Sowietów wyboru miejscarokowań.“
| — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — |
Dnia 14 maja 1920 r. rozpoczyna się na froncie północnym wielka ofenzywa rosyjska, która spowodowała blisko 3-miesięczny odwrót wojsk polskich z frontu północnego i południowego na Zachód. Ofenzywa ta została zatrzymana i złamana dopiero nad samą Wisłą. Wobec fatalnego położenia na froncie gabinet Skulskiego ustąpił a na jego miejsce przyszedł dnia 23 czerwca 1920 r. gabinet Władysława Grabskiego. Nowy premjer zwrócił się na posiedzeniu Sejmu dnia 30 czerwca z następującym apelem: „Decyzja w sprawach, w których
