Strona:Jan Lam - Głowy do pozłoty Tom I.djvu/86

kiedy się pisze: „La femme, que j'ai vu peindre“, a kiedy: „la femme, que j'ai vue peindre“. Nareszcie zamknął książkę, wstał i patrząc na mnie z dobrodusznym uśmiechem, rzekł:
 — Widzisz, jak to człowiek musi uczyć się na starość tego, czego się nie nauczył za młodu! Umieć, albo przynajmniej rozumieć różne języki, to rzecz bardzo ważna i bardzo potrzebna. Jużci, jako zakonnik, nie mam zamiaru popisywać się paplaniną francuską, i nie potrzebuję jej, ale mam to przekonanie, że znajomość obcych języków i obcych literatur chroni nas od zgubnej jednostronności zapatrywań... i dlatego zacząłem uczyć się po francusku, choć mam lat pięćdziesiąt z górą.
 Stanął też między nami pakt, że będziemy razem czytali i pisali po francusku, pakt, który oprócz przyjemności miał dla mnie tę korzyść, że O. Makary odwzajemnił mi się pomocą w łacinie, w grece i W innych przedmiotach szkolnych. Zmieniono wówczas właśnie od kilku lat zaledwie system szkół gimnazyalnych, Większa część profesorów starego była autoramentu, alfą i omegą ich uczoności była łacina, a od czasu wstąpienia na wydział teologiczny, każdy z moich nauczycieli miał aż nadto czasu zapomnieć, co umiał kiedyś z nauk matematycznych i przyrodniczych. Zadawano Więc lekcye dla mechanicznego uczenia się ich na pamięć, a profesor słuchając odpowiedzi ucznia, nie spuszczał oka z książki, bo W przeciwnym razie student mógłby go był oblagować. W ten sposób odbywała się w Ławrowie iw wielu innych miejscach en gros fabrykacya głów do pozłoty — i nie jestem pewny, czy wszędzie już ustała. W Ławrowie poznałem tylko czterech profesorów, którzy umieli więcej od nas studentów — z pomiędzy tych czterech tylko ksiądz prefekt i O. Makary byli ludźmi rozmiłowanymi W nauce, pracującymi i uczącymi się ciągle — reszta zakonników na muzułmańskiem far niente spędzała godziny wolne od szkoły i ćwiczeń pobożnych. Profesor łaciny i katecheta byli niezawodnie biegłymi W swoich gałęziach wiedzy, ale co nie było łaciną albo katechizmem, nie interesowało ich ani trochę. Przytem mieli tę wadę, że każdy z nich