Strona:Jan Lam - Idealisci.djvu/203

będzie miał wzorową małżonkę, kochającą, nawet posłuszną....“
 Reszta kartki zajęta jest refleksyami nad tem, czego wymagać i czego spodziewać się może w Karlsbadzie, Paryżu, Rzymie i Neapolu kobieta podróżująca z mężem, którego przychody nie są zawisłemi od dobrego humoru arendarzów. Ustępy te pominiemy, jako mniej ważne i zajmujące.
 W zapiskach z pierwszych dwu lat pożycia małżeńskiego państwa Zameckich nie wspomina pani Halena ani pośrednio ani bezpośrednio o p. Alfredzie Zgorzelskim. Zdaje się, że zapomniała o nim. Zjawia on się dopiero po tym przeciągu czasu, za granicą, nad jednem z jezior lombardzkich, gdzie p. Tadeusz z żoną zamieszkuje przez parę tygodni piękną willę. Poetyczne to miejsce pobytu nabywa dla pani Heleny większego wdzięku, z powodu zajmującej lektury, zastosowanej do otoczenia. Czytamy w zapiskach:
 .... „Wyobrażam sobie, że Lucrezia Floriani jest autobiografią swojej autorki. Książka ta ma dla mnie szczególny urok, bohaterka jej przemawia mi do duszy, jak gdyby wyrażała własne swoje myśli i uczucia. Ileż jest prawdy w tych np. słowach: „Potęga miłości nie mierzy się zasługą ukochanego przedmiotu. Miłość żyje własnym swoim płomieniem, który zapala się bez względu na to, co nam mówi doświadczenie lub rozum. Co dzień widzimy istoty wzniosłe, spotykające się z niewdzięcznością i zdradą, podczas gdy dusze przewrotne i nędzne wywołują uczucia gwałtowne i trwałe. Ludzie dziwią się temu, bo nie umieją zbadać tajemniczego charakteru miłości, której każdy doświadcza, nierozumiejąc jej wcale. Jest to przedmiot tak głęboki, że sama myśl o nim jest przerażającą, ale czy nie należałoby zbadać na seryo to, co zaledwie spostrzeżono pobieżnie? Czy niemożnaby studyować, analizować, zrozumieć i pojąć do pewnego stopnia to uczucie rozkoszne i straszne, największe, do jakiego człowiek jest zdolnym? Nikt mu się nie oprze, a jednak przybiera ono formy i pozory tak rozmaite, jak rozmaitemi są indywidualne właściwości ludzi. Czy nie możnaby uchwycić jego esencyi metafizycznej, odkryć prawideł