Strona:Jan Sygański - Historya Nowego Sącza.djvu/206

Ta strona została przepisana.

której autentyczny egzemplarz i inne stemplem cechowane miary, przechowywały się w magistratach miast i miasteczek[1].
Pierwszym rozbiorem Polski Nowy Sącz wraz z tak zwaną Galicyą dostał się pod panowanie Austryi we wrześniu 1772 roku. Nowe urzędy i prawa miały miejsce dawanych staropolskich zastąpić; nowe stosunki społeczno-obyczajowe miały się z czasem ustalić. Zmiana ta jednak dokonywała się stopniowo i nie znacznie w ciągu następnych lat. Roztropna cesarzowa Marya Teresa postępowała oględnie z nowo nabytą prowincyą i jej miastami. W Nowym Sączu pozostawiła nadal na swem stanowisku starostę grodowego, Stanisława hr. Małachowskiego, który sprawami polskiemi gorąco się zajmował, a jako marszałek trybunału koronnego w Piotrkowie 1774 r. wspaniale przemawiał[2]. Akta grodzkie i ziemskie prowadzono dalej bez przerwy, jak za czasów polskich. Sześciu rajców po dawnemu według prawa magdeburskiego rządziło miastem; wójt z podwójcim i sześciu ławnikami wykonywali sprawiedliwość sądową. Cesarski rząd nie mieszał się na razie ani do majątku miejskiego, ani kościelnego — jednem słowem Marya Teresa zachowała na razie w Nowym Sączu stan, jaki był za czasów polskich. Jedną tylko rzecz zupełnie nową zaprowadzono: w r. 1774 podzielono Galicyę na 6 głównych obwodów a 19 powiatów. Przy tym pierwszym podziale powiat sandecki przyłączono do obwodu wielickiego, a w Nowym Sączu ustanowiono naczelnika powiatu, Franciszka Tschirscha von Siegstetten, który we wszystkich urzędowych aktach od roku 1773—1784 figurował jako director circuli.

Ale po śmierci Maryi Teresy, kiedy ster rządu objął cesarz Józef II. w r. 1780, wszystko zmieniło się na gorsze. Duchem reformatorskim owiany Józef II. w ciągu krótkiego panowania swego (1780—1790) przeprowadził swe zgubne reformy, których ostatecznym wynikiem było: zniesienie klasztorów[3], kollegiaty i prawa magdeburskiego w Nowym Sączu, wreszcie sprzedaż niektórych da-

  1. Publikata uniwersału viceadministratora sandeckiego. Dat w Starym Sączu die 29. augusti 1771. MS. w bibl. Ossolińskich nr. 573. str. 54—55.
  2. Zabawy przyjemne i pożyteczne z różnych autorów zebrane. T. X. cz. II. str. 257. Warszawa 1774.
  3. Istniały tu 3 męskie klasztory: Franciszkanie od r. 1297, skasowani w r. 1785; Norbertanie od r. 1409, skasow. w r. 1784; Pijarzy od r. 1733, skasow. w r. 1786. Kollegiata założona w roku 1448, zniesiona w roku 1791. Mniszki Kletki, założone równocześnie z kollegiatą, skasowano po r. 1782.