Strona:Jan Sygański - Historya Nowego Sącza.djvu/26

Ta strona została przepisana.

którzy nawet żadnymi dokumentami wykazać się nie może; drugich Adamowiczowi. — Usiłowanie przywłaszczenia sobie przez rajców wsi Żeleźnikowej (na mocy jakiegoś przywileju), chociaż zawsze do miasta należała i dochody z niej szły na pożytek miasta. — Pasienie przez rajców na błoniu między Dunajcem a pod murami, które dawniej przynosiło 6 grzywien[1] rocznie. — Zaniedbanie sprawienia jak najprędzej chorągwi miejskiej, na którą się mieszczenie składali. — Branie wielkich upominków przy wypuszczaniu jakiej dzierżawy, którymi się rajcy dzielą między sobą, a zato dzierżawę wypuszczają taniej. — Obciążanie przedmieszczan podwodami na potrzeby prywatne, biorąc konie, kiedy chcą. — Wymaganie nadzwyczaj wielkich opłat, czyli „pamiętnego“ od wszelkich spraw sądowych przez wójta i ławników. — Robienie wielkich wydatków przez rajców (po kilkadziesiąt złotych) za koszt miasta, gdy wyjeżdżają do wsi miejskich na prawo rugowe[2]. — Przedłożenie przez rajców w rachunkach, iż na potrzeby miasta po ogniu kupili tysiąc kilkaset kóp gontów, a kilkanaście tysięcy kóp gwoździ, chociaż wszystkie mury i baszty dotychczas stoją niepobite, a gwoździ zwykło mało co więcej wychodzić niż gontów. — Używanie chłopów miejskich do obrabiania folwarków radzieckich, do ustawicznego wożenia im drew i do innych robót prywatnych, wskutek czego mury miejskie zrujnowane nie mogą być naprawione.

Co do II. Już w tych powyższych skargach, tyczących się z jednej strony złego gospodarstwa, z drugiej zaś nadużywania władzy urzędowej w celach czysto prywatnych dla zysku lub nasycenia chciwości, ostatnie cztery punkta pod A) i ostatnie dwa wyliczone pod B) mają charakter nietylko ekonomiczny, ale dotyczą także prawa publicznego, jako zaniedbanie lekkomyślne i karygodne obrony fortecy pogranicznej przed najwyższą władzę miejską, właśnie w pierwszym rzędzie do obmyślenia i zabezpieczenia tejże powołaną, jak tego dowodzi powyżej opowiedziane wtargnienie konfederatów. Jeszcze bardziej ten charakter polityczny nosi druga kategorya żądań i skarg pospólstwa na rajców, skierowana wprost nie tylko do usunięcia ich wpływu na gospodarstwo miasta, ale zarazem władzy ich dożywotniej, a więc do zniesienia dotychczasowej formy rządu arystokratycznej, a podniesienia wpływu i znaczenia pospólstwa. Takiemi były:

  1. Jedna grzywna (marca) = 48 grosz.; jeden złoty polski = 30 gr.; na jeden grosz szło 16 szelągów.
  2. Prawo rugowe — z niem. Rüge, Rügen, urzędowe badanie, roztrząsanie, sądzenie spraw poddanych miejskich.