Strona:Jan Sygański - Historya Nowego Sącza.djvu/480

Ta strona została przepisana.
—   227   —

do 3, oprócz tego niekiedy cielęta, kilka świń, kur, koguta[1], co już samo przez się przedstawiało znaczną wartość, a zarazem dostarczało własnego mleka, sera i masła, którego nadbytek bywał tak intratnym artykułem sprzedaży. Przytem trafiało się jednak, że jak dzierżawiono grunta, tak też podobnie najmowano krowy i płacono za ich użytek, co nazywano wówczas, że były „na czynszu“, po wypłaceniu którego mogły nawet przejść na własność dotychczasowego posiadacza. Jak krowy dostarczały nabiału, tak znowu świnie sadła, słoniny i szynek („szołdry“), czego w zapisie miewano także do 5 połci i do 6 sztuk[2]. Uprawa roli przyniosła dość znaczną ilość zboża, czytamy bowiem o kilkudziesięciu wiertelach żyta i tatarki, a przeszło dwa razy tyle pszenicy, a jeszcze więcej owsa, oraz trochę jęczmienia[3], przyczem bywała odpowiednia ilość siana, co znowu ułatwiało niezawodnie trzymanie własnych koni, a nawet własnego powozu[4]. Zarząd takiej dzierżawy czyli „arendy“ w niemożebności stałego tamże pobytu i zamieszkania samego tenutora, przy licznych tegoż w mieście zatrudnieniach lub częstych podróżach, prowadził t. z. „gospodarz“. — Jednakże zdarzało się także, że i gospodarstwo rolne bywało narażone na wielkie szkody i niebezpieczeństwa, zwłaszcza folwarczki w blizkości miasta nad rzeką Kamienicą położone, gdzie powódź niekiedy niszczyła wszystko, zabierała nawet parkany, które trzeba było na nowo grodzić, wskutek czego zamiast dochodów przyniosło stratę[5].

Do tych zwykłych zatrudnień rzemieślniczych i gospodarskich niekiedy przybywały niespodzianie jeszcze nowe, wypływające z obowiązków familijnych lub obywatelskich, również ciężkie i połączone z wielką odpowiedzialnością. Takiemi bywały opieki nad sierotami i zarząd spadającego na nie majątku, co także stawało się źródłem różnych kłopotów, zwłaszcza jeżeli spadek stanowiła własność ziemska, a jak się to niekiedy działo, woda robiła szkody i dzierżawca nie mógł lub nie chciał zapłacić należnego czynszu. W takim razie

  1. Spis ruchomości po Annie Gandolfiowej 1599. Act. Scab. T. 25. p. 329. — Test. Jerzego Tymowskiego 1631. Act. Scab. T. 51. p. 359. — Spis majątku po Łuk. Czyrzyczce 1636. Act. Scab. T. 55. p. 222. — Inw. po Katarz. Cieślance 1639. Act. Scab. T. 55. p. 973.
  2. Przytoczone powyżej spisy ruchomości po Annie Gandolfiowej (1599) i po Katarzynie Cieślance (1639).
  3. Dyaryusz Tymowskiego pod r. 1623.
  4. „Kotczy okowany z oponą“. Spis ruchomości po Annie Gandolfiowej 1599.
  5. Dyaryusz Tymowskiego pod r. 1623.