ślepego króla Czeskiego, królem Rzymskim obrali, z odsądzeniem od tronu i niesławą żyjącego jeszcze wtedy Ludwika. Za staraniem potém Filipa króla Francyi, którego córkę imieniem Blankę rzeczony Karol miał za żonę, i na pocieszenie go po stracie ojca w bitwie z Anglikami poległego, tegoż roku w Awinionie Klemens VI papież pomienionego Karola koronował na króla Rzymskiego: po której-to koronacyi wybuchnęła zaraz krwawa i zacięta między dwoma spierającemi się o tron wojna, która całemi Niemcami zatrzęsła.
Kazimierz król Polski, chcąc usunąć zdrożne i sromoty pełne nadużycia, zagęszczone w kraju krzywdy i zelżywości, któremi za wszystkich jego poprzedników, królów i książąt Polskich, niesprawiedliwość uciskała całe królestwo, w wydawaniu wyroków, rozsądzaniu sporów, waśni i zatargów, z tej mianowicie przyczyny, że sądy ziemskie (judicia terrestria) nie na zasadzie ustaw i praw pisanych, ale według osobistego sędziów i przełożonych sądowych rozumienia, przyjaźni, niechęci, często przedajnej stronności wyrokowały; postanowił w królestwie całém zaprowadzić pewną modłę, nadaniem praw słusznych i sprawiedliwych. Wiedział bowiem, i z długiego od dzieciństwa przekonał się o tém doświadczenia, że wyroki sądów Polskich (judicia Polonicalia), te zwłaszcza, które na zasadzie zdrożnego zwyczaju, albo osobistego zdania, często namiętnościom lub uprzedzeniom podległego orzekano, bywały pełne potwarzy, chytrości i wykrętów. Wiedział, że takowe krzywdy i zelżywości nie możni i prawdziwi winowajcy, ale ludzie biedni i niskiego stanu w najsłuszniejszych sprawach ponosili, i że pomienione sądy, podług upodobania samychże sędziów, często w sprawie jednej i tej samej osoby coraz inaczej orzekały; że we wszystkich prawie orzeczeniach albo odwoływano poprzednie wyroki, albo przeciwne i wcale odmienne wydawano, według tego, jak namiętna niechęć lub przyjaźń doradzały; tak dalece, że w tego rodzaju sądach nic nie było stałego, nic pewnego, nic nie opierało się na słuszności i sprawiedliwości. Ztąd niestety! między spierającemi się i prawującemi powstawały coraz liczniejsze pieniactwa; a sądy książęce albo królewskie wynoszeniem ustawiczném skarg w drodze odwołania, mnogością i natłokiem appellacyj, od których biedniejsi, chociaż dobrą sprawę mający,
