Strona:Jana Długosza Dziejów Polskich ksiąg dwanaście - Tom III.djvu/328

Ród i pochodzenie Ludwika króla Węgierskiego i Polskiego.

 A ponieważ tą koleją stoczył się rząd na obcego pana, godzi się, jak mniemam, o rodzie jego nieco dawniejszych dziejów popytać, aby obecni i potomni wiedzieli, pod jakim-to i jakiej krwi królem żyliśmy. Troiste dziejopisowie francuscy naznaczają pochodzenie królów Francyi. Pierwszy ród poczyna się w roku Pańskim czterechsetnym dwudziestym od króla Faramunda, który trwał w kilku następstwach. Z jego wygaśnieniem roku Pańskiego siedmsetnego sześćdziesiątego pierwszego powstał Karol Wielki. Ale i jego pokolenie w kilku królach rozrodzone skończyło się na Ludwiku VI, około roku Pańsiego dziewięćsetnego ośmdziesiątego siódmego. Miał zaś przy sobie rzeczony Ludwik VI, król Francuski, ostatni ze krwi Karola, barona pewnego, rodem Sasa, marszałka Francuzkiego i hrabiego Paryża, nazwiskiem Hugona Kapeta czyli Kapra, męża niepospolitego rozumu, i sprawności tak wielkiej, że przy względach króla i przychylności panów, wszystek rząd królestwa, sprawy i losy Francyi na nim prawie jednym polegały. O nim piszą niektórzy, że z domu wielce znakomitego pochodził; inni przeciwnie twierdzą, że był nizkiego rodu pachołkiem, i synem jakiegoś rzeźnika, ale przez swoję zręczność i obrotność wyszedł na tak znaczny stopień godności. Jemu więc Ludwik VI, ostatni z drugiego plemienia królów Francyi, umierając poruczył królestwo i żonę, i córkę jedynaczkę, którą w dziewictwie zostawiał, zaleciwszy jej, aby tego tylko wybrała za męża, którego jej Hugo Kapet naznaczy. Miał rzeczony Hugo syna, dorodnego młodzieńca, imieniem Karola, temu więc córkę Ludwika VI, jedyną dziedziczkę królestwa Francuzkiego, zaślubił. Od niego początek bierze trzeci ród królów Francuzkich, który aż dotąd się utrzymuje. Z tego rodu pochodzący Karol Ciotti, król Sycylii, miał z córki Ludwika VI trzech synów, jako to Karola Martella, Świętego Ludwika i Roberta. Gdy potém Karol Martel spłodziwszy z Klemencyi córki Rudolfa cesarza, a wnuczki Alberta, syna Karola Martella, zszedł ze świata, a brat jego młodszy Ludwik święty pogardził królestwem i zrzekł się tronu, wnet trzeci brat Robert opanował królestwo Sycylijskie, odepchnąwszy od tronu pierworodnego syna brata swego, Karola. Ten w dziecinnym wieku odesłany do Węgier, nie bez ciężkich przygód i strat osięgnął królestwo Węgierskie, a umierając, z pomiędzy licznych synów, z Elżbiety córki Władysława Łokietka króla Polskiego zrodzodzonych, trzech tylko, to jest Ludwika, Andrzeja i Stefana, zostawił. Robert zaś król Sycylijski jednego tylko miał syna Karola Duha, po którym dwie córki jedynie Joanna i Marya zostały. Ten więc